✔️راه دشوار و باریک پایان دادن به مجازات اعدام در ایران

English text of the article in the link below:

The difficult and narrow way to ending the death penalty in Iran

🌓 مقاله زیر پیرو درخواست «بنیاد مارتین اِنالز» (بنیادی متشکل از ده نهاد بین المللی حقوق بشر) به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام نوشته و به زبان انگلیسی در سایت و روزنامه این بنیاد منتشر شده است.
در اینجا متن فارسی تقدیم می شود.

تقدیم به «مهسا»ها

راه دشوار و باریک پایان دادن به مجازات اعدام در ایران

جواد در نزاع با فردی که مزاحم همسرش شده بود ناخواسته مرتکب قتل شد. او چندسال بود گاهی از زندان برای پیگیری کارش با ما تماس می گرفت و هر روز به خانه اش زنگ می زد اما از آن سحرگاهی که اعدام شد هنوز گوش دختر ده ساله اش که به زنگ تلفن او عادت کرده بود منتظر است. این قصه مکرر خانواده های اعدام شده است.

اگرچه این دستاورد بزرگی است که نسبت به چند دهه پیش که در اکثریت کشورهای جهان مجازات اعدام اجرا می شد اکنون در بیش از دو سوم کشورهای جهان این مجازات لغو و یا متوقف شده است اما به قول قرآن کشتن یک نفر برابر با کشتن همه بشریت است(سوره مائده آیه32 ) لذا برای ما همچنان این موضوع در درجه بالای اهمیت قرار دارد به ویژه که بسیاری از کشورهایی که این مجازات را اجرا می کنند کشورهای اسلامی هستند. در بعضی از کشورهای توسعه یافته گرچه آمار اجرای اعدام خیلی پایین است اما صرف وجود آن موجه کننده وجود مجازات در جوامع پراعدام است و آنها در پاسخ به انتقادات می گویند این نشانه عقب ماندگی نیست! ببینید ژاپن و بعضی ایالت های امریکا هم مجازات اعدام دارند!

جهان در سال 2021 شاهد صدور حداقل ۲۰۲۵ حکم و اجرای حداقل ۵۷۹ مورد اعدام در ۱۸ کشوربود. این در حد آمار تلفات جنگی است آن هم جنگی یک طرفه و بی صدا. معنایش این است که ممکن است در شرایط بحرانی و خاصی غول مجازات اعدام دوباره از شیشه بیرون بیاید.

ایران، از کشورهای باستانی با تمدنی کهن، متاسفانه یکی از چهار کشوری است که در چهل سال اخیر بالاترین آمار را داشته. هرچند برخلاف نص صریح قانون که باید اجرای احکام اعدام اطلاع رسانی شود آمار را به طور رسمی، کامل و شفاف اعلام نمی کنند اما اطلاعات غیر رسمی حاکی از تعداد بیشتری ازاعدام های اطلاع رسانی شده است زیرا از طریق زندانیان از اجرای اعدام هایی مطلع می شویم که اطلاع رسانی نشده اند.

اگر در ایران دو موضوع را از هم تفکیک کنیم (که البته در واقعیت پیوند محکمی با هم دارند) بهتر است. یکی اینکه کشورهای اسلامی از جمله ایران به دلیل وجود این تصور که مجازات سلب حیات در جرم قتل جزو آیات کتاب مقدس است بنابراین مخالفت با آن مخالفت با قرآن و دین محسوب می شود در نتیجه حمایت مذهبی و اجتماعی برای این مجازات وجود دارد.

این غیر از اعدام های سیاسی است که برای مثال در دولت سیسی در مصر در سال 2021 تعداد 49 نفر و در سال 2022 تعداد23 نفر محکوم به مرگ شدند. و غیر از احکامی است که برای مرتد شده ها صادر می شود که در ده سال گذشته در ایران دست کم برای ده نفر حکم صادر شده است.

مسئله دوم اعدام هایی است در طول سال اجرا می شود. در هر دو مورد شاهد تغییرات و پیشرفت هایی هرچند کند در چند سال اخیر بوده ایم. در مورد اول ۲۰ سال پیش فضا سخت و تنگ بود که وقتی من مقاله ای در روزنامه نشاط درباره اعدام نوشتم روزنامه توقیف شد و من به عنوان نویسنده و سردبیر و مدیرمسئول روزنامه محکوم به زندان شدیم اما بعد از آن همچنان به نوشتن در این زمینه ادامه دادم تا ثابت کنم از نظر دینی هم می توان هر نوعی از مجازات سلب حیات را پایان داد و این کارهیچ منافاتی با دین ندارد. در نتیجه ادامه و تکرار این بحث، امروز شرایط به گونه شده است که مطالبی بسیار مفصل تر و انتقادی تر از آن مقاله ۲۰ سال پیش در مطبوعات نوشته می شود ولی با آن واکنش شدید مواجه نمی شود که اخرین نمونه ان نامه بلندی به رییس قوه قضاییه در انتقاد از اعدام برای محکومان زیر18 سال بود که در رسانه های داخل ایران منتشر شد(وبسایت های جماران نیوز، انصاف نیوز و نیز روزنامه اعتمادAugust 7 و روزنامه سازندگیAugust 8, 2021). حتی دو سال پیش برای اولین بار برای کتاب «جان» که یک نانفیکیشن درباره نقد مجازات اعدام در ایران است از وزارت فرهنگ و ارشاد مجوز چاپ گرفتم و منتشر شد. البته هنوز تا عادی شدن انتشار آزادانه و وسیع تر مباحث انتقادی در این زمینه فاصله زیادی داریم. نظرسنجی ها نیز نشان می دهند که هنوز حدود ۶۰ درصد از افکار عمومی از مجازات اعدام حمایت می کنند اما این درصد نسبت به گذشته کاهش یافته است.

ازسوی دیگر مجازات اعدام در عمل همچنان ادامه دارد با این تفاوت که قانون اعدام در جرایم مواد مخدر در ژانویه2018 اصلاح شد و تعداد محکومان اعدام در جرائم مواد مخدر بسیار کاهش یافت ولی در جرایم دیگر به ویژه در قتل عمد، همچنان مجازات اعدام وجود دارد اما در درون خود قوه قضاییه نهادهای صلح و سازش فعال تر از گذشته شده اند و آمار کسانی که از طریق گرفتن بخشش شاکیان از اعدام نجات پیدا کرده اند نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته است. با اینحال آمار اعدام بالای 300 نفر درسال هولناک است.

ما درانجمن پاسداران حق حیات (که اجازه فعالیت رسمی ندارد) معتقدیم باید تلاش کرد و امیدوار بود و به جای پروپاگاندا و جدال در سه موضوع 1-کارفکری و اقناعی از طریق سخنرانی، مناظره، مقاله و کتاب، 2- حمایت حقوقی از محکومان به اعدام و نیز 3- جلب رضایت و بخشش فعالیت می کنیم. دو انجمن دانشجویی دانشگاه های علامه طباطبایی و پلی تکنیک با تولید سلسله پادکست هایی تحت عنوان«مویه» درباره مجازات اعدام، کمک مؤثری در مورد اول انجام می دهند.

با توجه به اینکه تعدادی از کشورهایی که هنوز مجازات اعدام را اجرا می‌کنند کشورهای اسلامی هستند و آنها با این مشکل جدی مواجه اند که تصور می کنند لغو مجازات اعدام انکار قرآن است، نهادهای حقوق بشری در کشورهای اسلامی باید تشویق شوند که به بازنشر خوانش متفاوتی از قرآن در این زمینه بپردازند که افکار مسلمانان را برای همراهی با لغو مجازات اعدام مساعد تر می کند.

این مقاله را 12 سپتامبر فرستادم که مهسا امینی زنده و ناشناخته بود. الان که بازنگری نهایی را برای انتشار انجام می دهم با حادثه تلخ مرگ مهسا در کمپ «گشت ارشاد» و برانگیخته شدن موج اعتراضات ایرانیان مواجه هستیم که ابعاد جهانی پیدا کرده و در این دو هفته بیش از ۷۰ نفر از معترضان و چند پلیس کشته شده اند. درست در همین روزها مردم افغانستان که سالهاست در سایه شوم تروریسم قربانی می دهند سوگوار انفجار انتحاری تروریست‌های داعش در کابل در یک مدرسه دخترانه از شیعیان هزاره ای هستند که ۳۲ دختر جوان کشته و ۴۰ تن زخمی شدند. در اعتراضات قبلی و‌حوادث مشابه در ایران و افغانستان نیز کشته های بسیاری داشتیم.

این نشان می‌دهد که آمار کشته های بدون جرم و بدون محاکمه در دنیا، بسیار بیشتر از اعدام ها است. ما باید با هرنوع خشونت بجنگیم که اعدام فقط یکی از چهره ها و‌محصولات آن است.

کانال گفتارهای باقی
https://t.me/emadbaghi
وبسایت
emadbaghi.com

اینستاگرام
https://instagram.com/emadeddinbaghi
فیس بوک
https://facebook.com/Emadbaqi