عمادالدین باقی#عمادالدین_باقی
📢 روزنامه شرق، ش۴۳۱۱ شنبه۴تیر۱۴۰۱ص
✍️ باز هم برای چندمین بار اخبار و تصاویر اوباش گردانی، شبکه های اجتماعی را در نوردید و این بار در شهر مرند. آدمی دچار خجلت و شرمساری می‌شود وقتی می‌بیند یک امر خلاف بین شرع و خلاف حقوق بشر و خلاف قانون، سالهای سال است تکرار می شود و وقتی به گذشته بازمی گردد و می بیند که هر بار از آفتابه به گردن متهمان انداختن و گرداندن در خیابان در سال ۱۳۸۶ که مرتضوی دادستان بود و مجرم گردانی در سال ۹۸ و ۹۹ در این باب سخن گفته و نوشته است و امروز همان عمل به دست دادستان مرند تکرار می شود. این چه پیامی دارد؟ آیا نشان می دهد مشکل ما این نیست که با یک امر نامطلوب مواجهیم بلکه مشکل ما این است که با یک امر بنیاداً نادرست مواجهیم که باید آن را برانداخت؟ و گویی در این حکومت چنین اراده ای وجود ندارد که یکبار برای همیشه یک عمل خلاف را تعطیل کنند؟ تاریخ مجازات ها نشان می‌دهد که این شیوه مجازات، منسوخ شده و متعلق به دورانی است که بشر بر آن خط بطلان کشیده و از نظر فقهی نیز مردود است. در سده های پیشین تا اواخر قرون وسطی، مجازات در ملاء عام و نیز مجرم گردانی در اروپا هم وجود داشت ولی تحقیقات تجربی نشان دادند نه تنها تاثیری نداشته بلکه اگر سبب تسکین خشم برخی افراد بوده اما در افرادی هم، موجب ایجاد حس ترحم نسبت به مجرم شده و یا قبح جرم را شکسته است و بدتر از همه اینکه از منابع عادی سازی و ترویج خشونت در وجدان عمومی شده است لذا به تدریج این نوع مجازات ها رخت بر بست.
بالاخره باید روشن کرد که منبع و‌مستند این قبیل رفتارها چیست؟ آیا شرع است؟ قانون عادی است؟ حقوق بشر است؟ وجدان و عقل است؟ واقعیت این است که امروزه هیچ‌یک از اینها چنین شیوه هایی را در مجازات را تایید و تجویز نمی کنند.
در قوانین مصوب چنین مجازاتی وجود ندارد. از نظر حقوق بشری رفتاری نکوهیده است. از نظر فقهی نیز اگر این مجازات ها جزو حدود باشد که در حدود، مطلقا چنین مجازاتی مقرر نشده است. حدود به مواردی اشاره دارد که شارع، مجازات را دقیقاً مشخص کرده و هیچ گاه مجازات مجرم گردانی در حدود مقرر نشده است. از سوی دیگر از نظر حقوقی و فقهی اگر کسی درباره مجرمی که جرمش ثابت شده و حتی محکوم به اعدام است در حد یک کلمه توهین آمیز به کار ببرد باید مجازات شود چه رسد به گرداندن در خیابان و ضرب و شتم.
خوب است در این مورد نگاهی به نظرات و فتاوای بنیانگذار جمهوری اسلامی هم نظری بیندازید که نسبت به موضوع آنقدر حساس بود که چندبار درباره آن سخن گفته است. به گمان من هفته قوه قضاییه به جای این که تبدیل به هفته مجیز گویی و تعریف و تمجید از کارنامه قضایی بشود بهتر این است که در همان همایشی که برگزار می‌کنند کسی که چنین دستوری صادر کرده را بیاورند تا درباره مبنای دستور خود توضیح بدهد و آنانکه ادله قاطع بر خلاف بودن آن دارند نیز نظرشان را بگویند و همانجا در منظر عموم تکلیف کسی که چنین دستوراتی را صادر می‌کند روشن شود.
برآن بودم دسته ای از آراء و اقوال فقهای سلف را بیاورم اما بیم آن می رفت با ادعای اینکه از این اقوال و فتاوای گوناگون و متهافت در کشکول فقه فراوان است منکوب و مطرود شود از اینرو ترجیح دادم نظرات کسی که از بنیانگذاران اصلی جمهوری اسلامی است و سکانداران امور مدعی اند آرایش را حجت می دانند، بیاورم هرچند که این اقوال، گفتمان مسلط در فقه فریقین است. امام خمینی یکبار در آبان۱۳۵۷ قبل از تشکیل جمهوری اسلامی و در نوفل لوشاتو می گوید: در حکومت اسلامی اگر یک نفر ـ مثلاً ـ یک شخصی را کشت، این را می گیرند و قصاص می کنند لکن یک سیلی اگر کسی به او بزند، آن یک سیلی باید انتقام کشیده [شود] برای اینکه این زاید بر آن مقدار است. یک روز حبس اگر کسی را حبس بکنند، برخلاف نظام اسلام است(صحیفه امام، ج۵ ص۲۹و۳۰).
و پس از انقلاب در مرداد۱۳۶۱ در سخنانی پیرامون اهمیت قضا می گوید: «حدود الهی معنایش این نیست که یک کسی که مستحق قتل است ما فحشش بدهیم؛ جایز نیست این، یا به او سیلی بزنیم؛ حق نیست؛ یعنی، قصاص دارد این. یک نفر آدم جانی که دارند می برند بکشندش، اگر شما یک سیلی بزنید، او حق دارد به شما سیلی را عوض بزند و خلاف شرع کردید»(ج۱۶ ص۴۲۴)
باز هم در یک سخنرانی در جمع مسئولان قضایی و وزارت امور خارجه در مرداد۱۳۶۴ می گوید: به قوۀ قضاییه عرض می کنم که مسئلۀ قضا یک مسئلۀ بسیار مهمی است که اگر انسان در آن قصور بکند، تقصیر بکند، ضرر وارد می شود. اگر تقصیر باشد، پیش خدای تبارک و تعالی مسئول است و اگر چنانچه زیاده روی بکند، این هم همین طور. میزان، احکام اسلام است. در اجرای حدود، نباید از آن حدودی که حق تعالی فرموده است، پایینتر عمل بشود و نباید زیادتر. حتی آن کسی را که الآن محکوم به قتل شده است و دارند می برندش در جایی که او را بکشند، هیچ کس حق ندارد حتی یک کلمۀ درشت به او بگوید؛ اجرای حکم خداست. اگر کسی یک سیلی به او زد، او حق دارد در همان جا، یک سیلی برگرداند و باید هم دیگران کمک کنند تا او قصاص بکند. اگر یک درشتی کرد، آن کسی که درشتی کرده است تعزیر لازم دارد، باید قوۀ قضاییه تعزیر کند او را.(صحیفه امام، ج۱۹
ص۳۲۴و۳۲۵).
این ها فقط رأی فقهی آیت الله خمینی نیست بلکه از احکام مسلم شرعی است و در اسناد جهانشمول حقوقی و حقوق بشری هم تضمین شده اند اما با توجه به تکرار این عمل، لازم است در قوانین ایران به روشنی تعیین تکلیف شود. منع مجرم گردانی باید بدل به قانون صریح شود تا در نظام موجود اعتبار حقوقی بیاید هرچند اگر هم به قانون بدل شود پس از آن باید نگران ضمانت اجرایش بود.
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-849202
کانال گفتارهای باقی
https://t.me/emadbaghi
وبسایت
emadbaghi.com
اینستاگرام
https://instagram.com/emadeddinbaghi
فیس بوک
https://facebook.com/Emadbaqi
