گزارش شرق از دومين نشست انجمن دفاع از حقوق زندانيان

شرق چهارشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۳ – ۵ صفر ۱۴۲۶ – ۱۶ مارس ۲۰۰۵
تاكيد بر حق مرخصى براى زندانيان
در حاشيه
بعد از هر نشست از اين سلسله مباحث، كتاب جديدى توسط انجمن درباره زندان و زندانى به رايگان ميان شركت كنندگان توزيع مى شود كه اين كتاب ها توسط سازمان PRI (سازمان اصلاحات جزايى بين المللى) ترجمه و منتشر شده است.
• در گفت وگويى با بعضى برگزار كنندگان در حاشيه برنامه داشتيم. تاكيد كردند كه ملاك ما كيفيت برنامه است نه كميت شركت كنندگان. و به همين دليل افراد خاص به عنوان مهمان دعوت شده بودند.
• از چهره هاى آشنايى كه در اين نشست ديده مى شوند بهبهانى از فعالان حقوق بشر در اروپا، مصطفى تاج زاده، جلال جلالى زاده، على اكبر موسوى خوئينى – از نمايندگان سابق مجلس شوراى اسلامى- فريده غيرت- از اعضاى كانون وكلاى دادگسترى- فياض زاهد، محمد ملكى، حجت الاسلام حسينى امين – از معاونان كتابخانه ملى- حسن رباطى، شهردار سابق مناطقى از تهران هستند. همچنين برخى از خانواده هاى زندانيان و جمعى از دانشجويان در مراسم حضور داشتند.
•••••
«در سال ۸۳ در پرسشى كه از ۲۵ فرد بازداشت شده و زندانى در يك سال اخير به عمل آمده از ۲۵ نمونه مورد بررسى در مورد هر ۲۵ نفر چشم بند به كار رفته و در مورد ۲۵ نفر از آنها دستبند و ۸ مورد هم پابند به كار رفته است.» اين آمار را رئيس انجمن دفاع از زندانيان ارائه كرد.
اين نشست در آمفى تئاتر دانشكده بهداشت و علوم پزشكى دانشگاه تهران و به ميزبانى انجمن اسلامى دانشگاه تهران و علوم پزشكى برگزار شد و دومين جلسه علمى انجمن دفاع از حقوق زندانيان به شمار مى رفت. محمدرضا فقيهى وكيل دادگسترى كه به عنوان اولين سخنران به صحبت پرداخت، عضو كميته حقوقى انجمن دفاع از حقوق زندانيان است كه تاكنون پرونده چند زندانى را از سوى اين انجمن به عهده گرفته است.
وى در مورد جايگاه قانونى الزام زندانيان به پوشيدن لباس مخصوص زندان و تقييد زندانيان با دستبند و پابند در نظام حقوقى ايران و مجموعه مقررات حداقل براى رفتار با زندانيان موسوم به PMTها توضيحاتى را ايراد كرد.
فقيهى مقاله خود را اينگونه آغاز كرد: پيش بينى لباس مخصوص جهت زندانيان و الزام آنان به پوشيدن چنين البسه اى توسط واضعين قوانين و آيين نامه هاى ناظر به زندان و زندانيان در اكثر كشورها با هدف متمايز ساختن محبوسين از ديگر اقشار اجتماع و از جمله زندانبانان صورت پذيرفته و غرض از تقييد زندانيان با آلات و ادوات محدود كننده اى نظير غل و زنجير، دستبند و پابند هم نوعاً كنترل زندانيان و جلوگيرى از فرار يا خودزنى و يا ايراد صدمه و خسارت توسط اين قشر به ديگران بوده است اما امروزه و با حدوث تحولات شگرف حقوق بشرى در جهان كه حقوق زندانيان و علم زندان ها نيز از دامنه و شمول آن تحولات فرخنده بى نصيب نبوده شاهد تغيير مقررات و رويه رفتارى بسيارى از كشورها در زمينه هاى ياد شده هستيم. ديگر قانونگذاران و مجريان قوانين اصرارى به پوشاندن لباس هاى مخصوص بر تن زندانيان و نيز به غل و زنجير كشيدن آنها به منظور پيشگيرى از بروز پيامدهاى نامطلوب و يا حتى تحميل رنج و عذاب به محكومان و متهمان ندارند.
محمدرضا فقيهى در پايان وضعيت كنونى را با وضعيت آرمانى اعلاميه حقوق بشر مقايسه كرد و گفت: با الهام از اصل ۲۲ قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران كه حيثيت و حقوق اشخاص را مگر به تجويز قانون مصون از تعرض دانسته و اصل ۳۹ همان قانون كه هتك حرمت و حيثيت كسانى را كه به حكم قانون بازداشت يا زندانى شده اند ممنوع و مستوجب مجازات دانسته، مواد ۱۷۶ آيين نامه سابق و ۱۶۳ آيين نامه فعلى سازمان زندان ها و اقدامات تامينى و تربيتى كشور كه تنبيه بدنى زندانيان و اعمال تنبيهات خشن و مشقت بار و موهن نسبت به آنان را به كلى ممنوع كرده اند و مقررات و ملاكات مندرج در آيين نامه هاى دوگانه مذكور نظير اينكه تراشيدن موى سر زندانى را مگر در موارد قانونى جايز نشمرده و زندانيان بيمار و سالخورده را تحت شرايطى از اجراى برنامه هاى روزانه زندان معاف دانسته و ايضاً تجويز كرده اند كه هنگام اعزام زندانى به مراجع قضايى و يا انتقال وى به زندان يا محل هاى ديگر بايد وى را از جاهاى خلوت كه كمتر در معرض ديد ديگران قرار دارد عبور داد كه جملگى اين مقررات از باب حفظ شخصيت انسانى زندانيان وضع شده است.
پس از فقيهى، روزبه ميرابراهيمى پشت تريبون حاضر شد تا به مدت چند دقيقه اى خاطره اى در مورد ملاقات يا مرخصى بازگو كند. روزبه ميرابراهيمى براين نكته تاكيد كرد كه «آيا انجمن به مسئله ملاقات افرادى كه دوران بازداشت موقت خود را مى گذرانند و در برهه گذراندن زندان به موجب حكم دادگاه قرار ندارند هم توجهى دارد يا نه و لازم است بيشتر به اين موضوع توجه شود.» بعد از آن، همسر اميرحسين ساران كه به هشت سال زندان محكوم شده و هم اكنون دوران محكوميت خود را در زندان رجايى شهر مى گذراند، در بيان خاطره يا تجربه اى گفت: «هر وقت به ملاقات مى رويم ساعت ها در صف طولانى انتظار مى ايستيم اما فقط ۲۰ دقيقه ملاقات داريم.» او از اينكه به خاطر ۲۰ دقيقه ملاقات به جز ساعتى كه صرف آماده شدن و رفت و آمد مى شود، از ساعت هاى انتظار در خود زندان شكوه داشت.
براى نشست هاى انجمن مقالات مختلفى رسيده كه يكى از مقالات به قلم سهيلا وحدتى از آمريكا بود و به دليل عدم حضور او، مرضيه آذرافزا بخش هايى از آن را قرائت كرد. عنوان مقاله سهيلا وحدتى «زندان، ملاقات ويژه و مرگ تدريجى» بود كه در توضيح ملاقات هاى زناشويى در زندان، شرايط نامناسب آن و تاثير آن در گسترش بيمارى هاى عفونى بود.
مرضيه آذر افزا پس از ارائه بخش هايى از مقاله گفته شده، به تجربه برخى از كشور ها در اين زمينه اشاره كرد و همچنين افزود اين ديدگاه بخشى از واقعيت است و بخش ديگر واقعيت را كه نگاه مثبت و سازنده به ملاقات هاى زناشويى بود توضيح داد.
اين نشست با سخنرانى عمادالدين باقى، رئيس انجمن دفاع از حقوق زندانيان درباره موضوع ملاقات، مرخصى، چشم بند، دستبند و پابند به پايان رسيد.
وى موضوع مقاله خود را به دو بخش تقسيم كرد كه بخش اول ارتباط زندانى با جهان خارج و بخش دوم مسئله چشم بند، دستبند و پابند بود
به دليل اينكه متن كامل مقاله ارايه شده باقي در نشست در همين سايت موجود است از اوردن بقيه گزارش شرق خودداري مي شود.