مقاله زیر دفاعیه ای است برای روزنامه شرق بخاطر اعلام جرم اخیر 🌓 مطبوعات ابزاری برای پزشکی اجتماعی و درمانگری/ (آمار جهانی زن کشی)

سرمقاله روزنامه شرق:

✍️ دیروز درخبرها آمده بود که علیه روزنامه شرق بخاطر برخی گزارش های اجتماعی از جمله گزارش «زن کشی» اعلام جرم شده است. پایگاه رسانه ای قوه قضاییه خبر اعلام جرم علیه مدیر مسئول روزنامه شرق به دلیل قانع کننده نبودن توضیحات در مورد ادعای منتشر شده در حوزه زنان(میزان، سه‌شنبه۲۰ تیر ۱۴۰۲). را داده بود. هر چند هنوز در مرحله اتهام است و امید می رود با توجه به اهمیت مطبوعات و کلیت عملکرد روزنامه، منع تعقیب در پیش باشد زیرا چنانکه خواهد آمد گزارش روزنامه در راستای وظیفه خود قوه قضاییه بوده است. ازطرفی یک روزنامه فارسی خارج از کشور به استناد گزارش شرق نوشت: «گزارش تکاندهنده از زن‌کُشی در ایران؛ در دو سال گذشته هر چهار روز یک زن توسط مردان خانواده کشته شده است!».

بدون شک باید با این فاجعه مقابله کرد ولی نباید مانند این نشریه برون مرزی به سیاست فروکاست یا ایرانیان را تحقیر کرد. در رویکرد علمی باید آمار کانادا و انگلیس و کشورهای دیگر را هم بررسی و مقایسه کرد. روزنامه انگلیسی گاردین در اکتبر 2021 تیتر زد: «81 زن در 28 هفته کشته شدند» یعنی هر 50تا60 ساعت یک قتل خانگی. گاردین می افزاید: 62 درصد از زنان توسط همسر فعلی یا همسر قبلی کشته می شوند و از هر 12نفر یک نفر توسط پسرش کشته می شود. به دلیل آمار بالای زن کشی کمپین پایان دادن به زن کشی راه افتاد(theguardian.com 2021/oct/02).

«سازمان دیده بان زن کشی کانادا برای عدالت و پاسخگویی» در کانادا

Canadian Femicide Observatory for Justice and Accountability (CFOJA)

هم اعلام کرده است که زنان بومی در این کشور به شکل قابل توجهی با نرخ بالاتری در قیاس با زنان غیر بومی کشته می‌شوند. این سازمان همچنین اعلام کرده: در کشور ما به طور متوسط هر روز یک زن یا دختر کشته می شود. در اینفوگرافیک این سازمان درباره تعداد زنان و دخترانی که در سال های 2018-2021به خشونت در کانادا کشته شده اند، سال2018: 148 نفر سال 2019: 137 نفر، سال 2020: 160 نفر و سال 2021: 173 نفر(2021 Infographic #1-Revised). این جدول نشان دهنده روند افزایشی زن کشی در کانادای مدرن امروز است به گونه ای که شمار زنان و دختران بومی کانادایی کشته و مفقود شده به هزار و 200 نفر رسیده است. وضعیت در هلند و برخی کشورهای دیگر هم مطلوب نیست.

هفت ماه پیش نیز سازمان ملل اعلام کرد در سال 2021 تعداد 45000 زن و دختر توسط اعضای خانواده کشته شده اند. بر اساس آمار جدید سازمان ملل در مورد زنان کشی، در سال 2021 بیش از پنج زن و دختر در هر ساعت توسط یکی از اعضای خانواده کشته شدند(روزنامه گاردین/nov/23 2022).

بنابراین ما با یک پدیده و معضل جهانی روبرو هستیم و فروکاستن مسئله به ایران و شرایط اجتماعی و سیاسی بسته با داده های بالا درباره آن جوامع همخوانی ندارد. نگرش علمی ایجاب می کند که فراتر از یک مسئله محلی به موضوع نگریسته شود.

و اما در ایران، متخصصان علوم اجتماعی، درمانگران و نوعدوستان، میان دو جریان گیر افتاده اند: یکی آنها که هر رخداد منفی را بدل به چماق علیه کشور خود کرده و بهانه به دست تنگ نظران می دهند که اتهام سیاه نمایی بزنند و دوم جریانی که حتی تحمل یک گزارش اجتماعی را ندارند و توجه ندارند آماری که علیه آن اعلام جرم کرده و گمان برده اند تخریب سیمای کشور است در مقایسه با آمار برخی از کشورهای آزاد بسیار نازل تر است و اگر اینجا از وقوع هر۴ روز یک قتل خبر می دهند که بدون شک، هولناک است در مطبوعات آن کشورها از وقوع هر دو روز یک قتل خانگی یا در هر یکساعت قتل 5 زن و دختر، خبر می دهند که هولناکتر است ولی هیچ روزنامه ای هم بخاطر این گزارش متهم و محاکمه نمی شود.

چندسال پیش یکی از مقامات قضایی از فوران آسیب های اجتماعی نگران بود که منجر به ورود سالیانه۱۶ میلیون پرونده به دستگاه قضایی شده و می گفت اگر دلسوز هستید چرا کمک به کاهش آسیب ها نمی کنید. در پاسخ گفتم: اشکال اینجاست که کمک به کاهش آن را هم جرم انگاری می کنند زیرا نمی دانند که راه کاهش آسیب های اجتماعی، لاپوشانی و پنهان کردنش نیست که واقعیت لاپوشانی شده سرانجام با یک نیشتر، دمل چرکینش سر باز کرده و عفونتی لاعلاج درست می کند، بلکه راه حل، در بیان واقعیت و در دسترس گذاشتن داده های مربوط به آسیب های اجتماعی است هرچند که تلخ و ناگوارباشد. به این ترتیب جامعه حساس می شود و متخصصان نیز بحث و تحلیل می کنند. ولی هر وقت یک خبرنگار، گزارشی حرفه ای از آسیب های اجتماعی (که در رسانه ها نهان اما در واقعیت، موجود و آشکار است) ارائه می دهد بی درنگ متهم می شود. با این وضعیت چطور انتظار دارید بحران ویرانساز آسیب های اجتماعی فروکش کند؟

سال 1379( بیش از بیست سال پیش) نیز یکی از بازجویان می گفت چرا با وجود اینهمه مشکل، پیوسته مقالات سیاسی علیه نظام می نویسید؟ هرچند پس از آن برپایه جمع بندی خود از وضعیت ایران، تمرکز نگارنده روی حقوق بشر بود اما در آن زمان گفتم بیایید از فردا نوشتن سیاسی را ممنوع کنیم و فقط اجتماعی بنویسیم! آیا اجازه داده می شود پیرامون اعتیاد، طلاق، ازدواج سفید، قتل، خشونت خانگی، روسپیگری و… آزادانه نوشته شود؟ وقتی نوشتن و نقد در حوزه سیاست و اقتصاد و فرهنگ و اجتماع را با اتهام روبرو کنید نتیجه اش فوران ناهنجاری در همه این زمینه هاست. با اینحال چطور می توان ادعای ازادی بیان داشت؟

یکی از رشته های نوپدید، « پزشکی اجتماعی» است که پزشکی و جامعه شناسی را پیوند می زند. این رشته از نیمه های قرن بیستم در برخی دانشگاه های اروپایی تاسیس شد. رشته پزشکی اجتماعی تاثیر وضعیت‌های اجتماعی و اقتصادی را بر بیماری یا سلامت مطالعه می کند و شرایطی که منجر به ساختن جامعه سالم و کاهش بسترهای بیماری زا می شود را بیان می کند. مطبوعات از طریق گزارش آسیب های اجتماعی و بررسی و تحلیل آنها زمینه یافتن بهترین راهکارها برای مدیریت و کاستن از انواع آسیب ها را فراهم می کنند. بند5 اصل156 قانون اساسی، اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم را یکی از وظایف قوه قضاییه می داند از اینرو گزارش ها و نقدهای اجتماعی در مطبوعات، در راستای وظایف این قوه و درخور حمایت و تقدیر است. این امید وجود دارد که در دستگاه قضایی با عطف توجه به لزوم واقع بینی و نقدها و تحلیل های کارشناسی و نیز برای اثبات حق آزادی بیان، اگر از روزنامه شرق بخاطر کمک به شناخت علمی آسیب های اجتماعی تقدیر نمی شود دست کم این اتهام از آن برداشته شود.

https://www.theguardian.com/society/2021/oct/02/the-81-women-killed-in-28-weeks

https://www.theguardian.com/global-development/2022/nov/23/un-femicide-report-women-girls-data

📡کانال گفتارهای باقی

https://t.me/emadbaghi

وبسایت

https://emadbaghi.com/

مقاله منتشر شده در روزنامه شرق، شما ه۴۶۰۰ پنج شنبه۲۲ تیر۱۴۰۲ ص ۱ و ۱۱(سرمقاله)