عمادالدین باقی
راديوالمان DW
مصاحبه از كيواندخت قهارى -16/7/1383
دستگاه قضايى و دادستانى ايران به فشار خود بر روزنامه‌نگاران و نويسندگان سايتهاى اينترنتى ادامه مى‌دهد. بسيارى از روزنامه‌نگاران ايرانى در حالتى به سر ميبرند كه نمى‌دانند چه كنند، آيا براى گذران زندگى شغلى ديگر اختيار كنند يا ممكن است باز بتوانند به زندگى خود در اين شغل ادامه دهند. عمادالدين باقى از روند بستن و توقيف روزنامه‌ها به عنوان نقض حقوق بشر ياد مى‌كند.
هفته گذشته انجمن دفاع از آزادى مطبوعات با انتشار بيانيه‌اى با عنوان ”نسل كشى روزنامه‌نگاران را پايان دهيد“ به فشار بر مطبوعات و سايتهاى خبرى طى چند ماه اخير اعتراض كرد و از جمله بدين اشاره نمود كه قوه قضاييه جمهورى اسلامى و دادستانى تهران پس از توقيف بسيارى از مطبوعات مستقل اقدام به تشكيل واحدهايى از افراد اطلاعاتى و امنيتى كرده است تا خبرنگاران و گردانندگان سايتهاى خبرى را تعقيب و بازداشت كنند.
در اين ميان دهها سايت خبرى و سياسى فيلترگذارى شده اند و خبرنگاران اين سايتها و نيز شركتهاى خدمات اينترنتى را خطر تعقيب و بازداشت تهديد مى‌كند. انجمن دفاع از آزادى مطبوعات در بيانيه خود خبر از بازداشت چند تن از گردانندگان سايتهاى خبرى به دستور دادستانى و به وسيله عناصر امنيتى مى‌دهد كه روشن نيست به چه مكانى برده شده‌اند. از جمله نويسندگان نشريه‌هاى شهرستانها به ويژه در استانهاى گيلان و كردستان به وسيله اداره‌هاى اطلاعات دستگير و بازجويى شده‌اند.
حق بشرى امنيت شغلى روزنامه‌نگاران بسيارى در ايران پايمال شده است. بسيارى از آنان كه در پى بسته شدن روزنامه‌شان بيكار شده‌اند، در وضعيتى به سر مى برند كه نمى دانند چه كنند.
به ياد بياوريم كه در آستانه تشكيل دادگاه زهرا كاظمى، ژورناليست ايرانى كانادايى، كه بر اثر شكنجه در زندان اوين به قتل رسيد، در اواخر تير ماه گذشته، نشريه نظرى “آفتاب” و روزنامه هاى مستقل “وقايع اتفاقيه” و “جمهوريت” را بستند. همان هنگام گفته شد كه اين دو واقعه با هم در پيوندند: دادگاه زهرا كاظمى و بسته شدن مطبوعات، چون مى خواهند جلوى خبررسانى شفاف گرفته شود. براى بسيارى از روزنامه‌نگاران دوره‌اى از بلاتكليفى آغاز گشت.
از جمله اينكه روزنامه جمهوريت را به طور رسمى توقيف نكردند و در عين حال گفتند اگر اين روزنامه منتشر شود، بسته خواهد شد. و اين در حقيقت چيزى نيست مگر تعطيل روزنامه و روشى است جديد در بستن روزنامه‌ها كه همراه با آن زندگى روزنامه‌نگاران در بلاتكليفى و نگرانى از آينده مى‌گذرد.
از مهمترين آثار بستن روزنامه‌ها در كنار سركوب انديشه و بيان، جلوگيرى از اطلاع رسانى در جامعه است و آگاهى يافتن و دسترسى به آنچه در كشور و جامعه ميگذرد نيز حقى است بشرى. در اين باره عمادالدين باقى، سردبير روزنامه بسته شده جمهوريت در مصاحبه‌اى با صداى آلمان گفت:
”بستن نشريه‌ها نقض مسلم حقوق بشر است، به خاطر اينكه ماده نوزده اعلاميه جهانى حقوق بشر صراحت دارد در مورد آزادى بيان گردش آزاد اطلاعات و آزادى رسانه‌ها. اين آزادى هم تابع مجوز دولت نيست، يعنى اين گونه نيست كه دولتها اجازه بدهند كه كسى روزنامه دربياورد، دولتها اجازه بدهند كه كسى حرف بزند. اگر اين گونه بود كه ديگر آزادى بيان تلقى نمى‌شد. آزادى بيان اين است كه افراد اين را به عنوان يك حق بدانند و مورد استفاده قرار بدهند. در كشورى كه روزنامه‌ها با مجوز دولت بايد منتشر بشوند، يعنى از همان ابتدا و نقطه شروع كار بر خلاف حقوق بشر است. يعنى از آنجايى كه شما براى انتشار روزنامه بايد برويد و مجوز از دولت بگيريد و دولت صلاحيت آن كسى كه صاحب امتياز است را روشن بكند تا آنجايى كه حتى روزنامه يا نشريه‌اى كه با مجوز منتشر شده است صرفا به دليل طرح يك سرى ديدگاهها، ولو اينكه اين ديدگاهها خلاف قانون هم باشند، اصل روزنامه توقيف بشود. اگر كسى كلامى گفت كه مصداق كذب يا افترا بود، اين بايد براساس قوانين مخص به خود رسيدگى كرد و آن كس كه مرتكب چنين بزهى شده را مجازات كرد، نه روزنامه را يا يك سازمان و موسسه را. بنابراين از همان ابتداى كار، خلاف حقوق بشر، مخالف حق آزادى بيان و گردش آزادانه اطلاعات است تا جايى كه به دليل حرفى يك روزنامه را، يك موسسه را مجازات مى‌كنند – اگر آن حرف البته جرم باشد – و آن را تعطيل و توقيف مى‌كنند.“
روزنامه جمهوريت روزنامه‌اى بود كه مى‌خواست صفحه‌اى را به حقوق بشر اختصاص دهد و اين امكان از آن گرفته شد. اما ابتكار جمهوريت ديده و فهميده شد و يقينا روزنامه‌ها و نشريه‌هاى ديگر از آن الهام خواهند گرفت. عمادالدين باقى به صداى آلمان گفت:
”روزنامه جمهوريت ايده‌هاى نو و ابتكارهايى داشت كه گر چه روزنامه پس از دو هفته انتشار تعطيل شد، اما در مدت همين دو هفته موفق شد الگويى ارائه بدهد و اين الگو ماندگار شد، يعنى اين احتمال فراوان است كه از اين به بعد روزنامه‌هاى ديگرى صفحه مستقلى زير عنوان حقوق بشر ابداع بكنند و براى موفقيت روزنامه جمهوريت همين بس كه اين الگو را ايجاد كرد و روزنامه‌هاى ديگر از اين به بعد چنين كارى خواهند كرد. ما بسيار انتظار داريم كه در روزنامه‌هاى ديگر شاهد پيدايش صفحه مستقلى زير عنوان حقوق بشر باشيم.“
مطالب مرتبط
عمادالدین باقی
