ادامه گفتگوها در دیدار با دانشجویان انجمن وفاق و توسعه دانشگاه شیراز

قسمت اول گفتگو
http://www.emadbaghi.com/archives/001502.php#more

عماد الدین باقی در پاسخ به پرسشی با این بیان که اتوریته فکری حاکم بر قانون اساسی مبتنی بر مفهوم “امت” است حال آنکه پیش فرض حقوق بشر پذیرش مفهوم “شهروند” است و تجربیات این چند دهه هم می گوید که با این قانون اساسی نمی توان به حقوق بشر و اصلاحات اساسی دلخوش بود آیا ضرورت اصلاح ساختاری قانون اساسی احساس نمی شود گفت:
در مورد اصلاح ساختاری قانون اساسی هم باید گفت که قانون اساسی ما متضمن پاره ای از اصول حقوق بشر است. یک وقت دبیرکل سازمان ملل بیانیه ای داد- فکر می کنم در زمان آقای کوفی عنان- و در این بیانیه اصولی از قانون اساسی ایران که متضمن حقوق بشر است را احصا کرده بود و نکته آن هم این بود که می خواست بگوید جمهوری اسلامی ایران با اینکه این اصول را در قانون اساسی خودش تصریح کرده اما به قوانین خودش پایبند نیست. در آن بیانیه سازمان ملل می گفت که ما به ایران نمی گوییم که به حقوق بشر عمل کنید بلکه می گوییم که به قانون اساسی خودتان عمل کنید.
در هر حال آن بیانیه از این جهت ارزش داشت که نشان می داد قانون اساسی ایران خصوصا فصل سوم آن، بسیاری از اصول حقوق بشر را تضمین کرده است. مشکل ما این است که همین قانون اساسی را آنقدر با قانون عادی محدود کرده اند که عملا قانون اساسی تعطیل شده است. قوانین عادی که خود باید در چارچوب و ذیل قانون اساسی تدوین شوند، عملا بر قانون اساسی ما به بر ویژه فصل سوم آن حاکم شده است.
باقی با برشمردن ایرادهای قانون اساسی و انتقاد از رویکرد جریان اصلاحات که شعار اصلاح قانون اساسی را مطالبه نکرده و به آن نپرداخته افزود: مشکل دوم، تضادها و تناقض های درون قانون اساسی است که خیلی هم جدی است. متاسفانه یکی از مشکلات جریان اصلاحی در ایران این بود که شعار اصلاح قانون اساسی را مطالبه و بیان نکرد یا اصلا به آن فکر نکرد. به گمان من تا قانون اساسی در ایران اصلاح نشود هیچ گونه اصلاحی امکان ندارد.
مثلا شما ببینید قانون اساسی ایران در ۲ اصل ۱۹ و ۲۰ به تساوی حقوق شهروندان اشاره دارد و این اتفاق بسیار مهمی است که در قانون اساسی ما تصریح شده چرا که ما بعد از یک دوره نزاع طولانی در دوران مشروطه بر روی همین موضوع به اینجا رسیدیم اما همین اصل تساوی حقوقی با اصل ۱۲ قانون اساسی در تضاد است. شما وقتی می گویید رئیس جمهور نه تنها باید مسلمان باشد بلکه باید شیعه اثناعشری هم باشد، این با آن دو اصل درباره تساوی شهروندان از نظر حقوقی و قانونی نمی خواند. هم چنین این نکته را هم باید بگوییم که قانون اساسی بعد از بازنگری سال 68، اختیاراتی که برای مقام رهبری قائل شد این اختیارات در جاهایی با حاکمیت ملت در تضاد است؛ باید تضادها و تناقضات قانون اساسی برطرف شود و متاسفانه جریان اصلاحی و اصلاح طلبان ما به این سمت نرفته اند و تنها به مشارکت سیاسی در انتخابات و تلاش برای تصرف بخشی از قدرت سیاسی متمرکز شده اند.
باقی در ادامه این بحث گفت: ناگفته نماند که این بحث ها زمانی مطرح شد. در همان دوران اصلاحات، آیت الله منتظری جزوه ای منتشر کردند که در مورد تضادهای قانون اساسی در آن بحث شده و ایشان همان وقت گفتند که قانون اساسی باید اصلاح شود. خود من هم در مقاله ای که در کتاب جنبش اصلاحات دموکراتیک در ایران منتشر شده این بحث را آورده ام و توضیح داده ام که چرا بدون اصلاح قانون اساسی، هیچ اصلاح دیگری امکان ندارد اما در آن مقطع که این بحث ها شد خود دوستان اصلاح طلب مقابله کردند و حتی خود آقای خاتمی عزیز رئیس جمهور وقت در جایی گفتند که شعار اصلاح قانون اساسی خیانت است اما همان مساله امروز آنقدر واضح و روشن است که حتی اخیرا آقای ناطق نوری هم مصاحبه ای کرده اند و گفته اند قانون اساسی باید اصلاح شود؛ آقای روحانی هم از رفراندوم حرف می زنند؛ این یعنی اینکه ضرورت این مساله چقدر احساس می شود.
بحث نهایی ما هم پاسخ به پرسش دانشجویان درباره علنی نبودن دادگاه ها بود. عمادالدین باقی گفت: حقیقت این است که در این باره هم علی رغم اینکه قانون اساسی تصریح دارد اما در عمل با رفتار مخالف آن مواجه هستیم. اصل ۱۶۷ قانون اساسی تصریح دارد که دادگاه ها باید علنی باشد و اشاره آن هم به همه دادگاه ها است. در اصل ۱۶۸ به نحو خاص تری بر دادگاه هایی اشاره دارد که به جرائم سیاسی و مطبوعاتی رسیدگی می کنند که آنها هم باید علنی باشد. متاسفانه در این باره هم قانون عادی که در اصل اجازه ندارد اصلی از قانون اساسی را نسخ کند و فقط می تواند موارد استثنا را بیان کند، به نحوی عمل کرده به قول طلبه ها استثناء به اکثر کرده و آنقدر موارد استثنا شده زیاد شده اند که می توان ادعا کرد عملا دادگاه های ما غیر علنی برگزار می شود. دادگاه ها مکلف اند علنی برگزار شوند و به جز مواردی که خود قانون مثلا خلاف عفت عمومی دانسته یا چند مورد دیگر، نباید دایره آن را آنقدر وسعت داد که چیزی از این این اصل مترقی باقی نماند.
در پایان این دیدار و گفتگوی بسیار مفید، عمادالدین باقی در یادداشتی خطاب به اعضای انجمن وفاق و توسعه دانشجویان دانشگاه شیراز، برای اعضای این انجمن و فعالیت های آتی آن آرزوی موفقیت کرد. باقی علاوه بر دست نوشته خود، نسخه ای از کتاب “مستندسازی برای قائم مقام” را به کتابخانه انجمن وفاق و توسعه هدیه کرد.
🔴انجمن وفاق و توسعه دانشجویان دانشگاه شیراز
Telegram : @Vefaghtosee
Instagram : vefagh.tosee
🔴کانال گفتارهای عمادالدین باقی
emadbaghi@
🔴وب سایت عماد الدین باقی:
www.emadbaghi.com