عمادالدین باقیانصاف نیوز۱۸ خرداد ۱۴۰۴: عمادالدین باقی، حقوقدان و فعال حقوق بشر، با تاکید بر لزوم رعایت حقوق متهم گفت: باید توجه کرد که قانون برای انسان‌های بی‌گناه نوشته نشده بلکه برای مجرمان است.
انتشار ویدئویی از نحوه‌ی بازجویی از فرد متهم به قتل الهه حسین‌نژاد با واکنش‌های متفاوتی همراه شده است. بعضی از نوع برخورد با او حمایت کرده‌اند و بعضی نیز با یادآوری حقوق متهم در قوانین به این رفتار نقد داشته‌اند.
عماد باقی در گفت‌وگو با انصاف نیوز گفت: بدون شک باید مجرم را مجازات کرد وگرنه سنگ روی سنگ بند نمی‌شود اما مجازات کردن نباید مانند رفتارهای عصبی و واکنشی و خارج از چارچوب حقوقی باشد.
او با اشاره به پرونده‌های قتل اخیر گفت: در مواردی مانند قتل مرحوم امیرمحمد خالقی، دانشجوی نخبه دانشگاه تهران و الهه حسین‌نژاد چنان احساسات عمومی جریحه‌دار می‌شود که بی‌درنگ به مجازات می‌اندیشند و دستگاه‌های ذیربط برای اینکه نشان دهند قاطع هستند فورا درصدد پاسخ مثبت دادن بر می‌آیند.
این فعال حقوق بشر ادامه داد: یکی از بدترین شرایطی که به وجود می‌آید این است که وقتی افکار عمومی و دستگاه امنیتی و پلیس هماهنگ می‌شوند، این خطر که حساسیت نسبت به رعایت حقوق متهم از بین برود بسیار زیاد می‌شود اما توجه کنید که قانون برای انسان‌های بی‌گناه نوشته نشده بلکه برای مجرمان است.
او درباره‌ی ضرورت رعایت حقوق متهم گفت: حق وکیل، منع شکنجه و منع اهانت و رعایت آیین دادرسی برای مجرم است نه افراد عادی که شاید پای‌شان هم به کلانتری باز نشود.
آقای باقی با اشاره به سخنان بنیانگذار نظام گفت: اهمیت منع اهانت چنان است که آیت الله خمینی در دهه ۶۰ که هم مملکت در شرایط جنگی بود و هم جرم سیاسی از سوی گروه‌های مسلح و همچنین جرم عادی زیاد بود و شعار ‘اعدام باید گردد’ هم جزو اوراد و اذکار عامه شده بود و در نماز جمعه هم سر می‌دادند چند بار در سخنرانی‌هایش گفت مجرمی که محکوم به قصاص شده یعنی قاتل بودنش محرز است، و دارند او را به پای چوبه‌ی دار می‌برند اگر کسی به او اهانت کرد باید اجرای حکم متوقف شود و کسی که به او اهانت کرده قصاص شود.
او ادامه داد: ممکن است بعضی بگویند در دوره خود ایشان مواردی بوده که چنین چیزی رعایت نشده ولی مهم این است که ایشان یک حکم مسلم فقهی را بیان کرده. این یک حکم حقوقی و شرعی است.
این حقوقدان و فعال حقوق بشر گفت: عده‌ای که می‌گویند اصلاً افراد قاتل و جانی و شرور، واجد حق نیستند و باید این‌ها را از صفحه‌ی روزگار محو کرد توجه نمی‌کنند که بدترین کارها از اول علیه افراد عادی و بی‌گناه انجام نمی‌شود بلکه اول علیه بدترین آدم‌ها انجام می‌شود و وقتی عادی و پذیرفته شد دامن دیگران را هم به تدریج می‌گیرد.
باقی این پرسش را مطرح کرد که این همه حساسیت در قانون در همه‌ی دنیا برای رعایت حقوق متهم و مجرم به چه دلیل است؟ و گفت: این موارد به این دلیل است که اگر نادیده گرفتن حقوق افراد و قوانین در مورد مجرمان عادی شود تبدیل به رویه و هنجاری خواهد شد که همه را قربانی خواهد کرد.
جامعه تشنه مجازات است
او با اشاره به واکنش‌های طیف‌های مختلف در جامعه به پرونده‌ی قتل الهه حسین‌نژاد گفت: وقتی افکار عمومی برانگیخته می‌شود جامعه تشنه مجازات است و مانند دوران باستان که خشم را با قربانی و ریختن خون سیراب می‌کردند باید جامعه با مجازات آرام شود. اینجا دیگر قانون کاره‌ای نیست. قاضی هم فقط به فکر پیدا کردن مجرم و مجازات او است و دیگر به عوامل و زمینه‌های جرم کاری ندارد.
باقی ادامه داد: مجموعه‌ی این واکنش‌ها نوعی سلب اعتبار از قانون و پژوهش را به دنبال دارد و خودش از سرچشمه‌های قانون‌شکنی، خشونت و جرم و جنایت است. در ایران به محض اینکه چنین جنایات هولناکی رخ می‌دهد شعار ‘اعدام باید گردد’ در توده سکه‌ی روز می‌شود و برخی مسئولان هم بلافاصله برای خوشایند مردم از شدت در مجازات سخن می‌گویند در حالی که اکنون صرفا با مجازات‌ها جلوی این حوادث دردناک گرفته نشده بلکه شاهد افزایش آن هم بوده‌ایم.
راه‌حل جایگزین
این حقوقدان درباره‌ی راه‌حل جایگزین گفت: روش علمی مواجهه با این جرایم در دنیا این است که ضمن اینکه می‌دانند فرصت مجازات از بین نمی‌رود مجرم را تبدیل به سوژه تحقیق می‌کنند و اساتید و محققان روانشناسی و جامعه شناسی با گفتگوهای عمیق با این مجرمین به تحلیل موضوع می‌پردازند.
او ادامه داد: حتی بعد از این مرحله در سیستم عدالت ترمیمی به روبرو کردن مجرم با قربانی با بازماندگان قربانی می‌پردازند و نتایج آن را تحلیل می‌کنند. نهادهای قانونگذاری و امنیتی و پژوهشی و پیشگیری کننده هم بسیج می‌شوند تا راه‌های تکرار این حوادث را ببندند.
عماد باقی در پایان تاکید کرد که نباید در دام فضاسازی‌هایی افتاد که می‌تواند منجر به نقض قوانین و تکرار این رخدادهای تلخ شود.
لینک انصاف نیوز
