عمادالدین باقی
گفتگو با نشريه كتاب هفته، شماره 158، شنبه 22 آذر 1382
س : هفته كتاب را در ترويج كتابخواني موثر مي‌دانيد؟
برگزاري برنامه‌هايي نظير هفته كتاب به هر حال در ترويج كتابخواني موثر است و نمي توان منكر تلاش ها و فعاليت هاي دوستان شد. اما واقعيت آن است كه وقتي به شمارگان كتاب دقت مي كنيم متوجه مي‌شويم كه منحني آن سير نزولي دارد و علي رغم همه تلاش‌ها در اين حوزه، نرخ كتابخواني رشدي نداشته است. پس بايد متغيرها و عوامل ديگري را هم به كار گرفت تا موفقيت مورد نظر حاصل شود. مثلا يك اقدام موثر عبارتست از استفاده از نقش رسانه‌هاي صوتي و تصويري و پر مخاطبي چون صدا و سيما به عنوان رسانه ملي كه عملا در انحصار فعاليت‌هاي فرهنگي و سياسي يك جريان سياسي خاص است… صدا و سيما اگر بخواهد مي‌تواند در ترويج فرهنگ كتابخواني موفق عمل كند ولي در صدا و سيما تبليغ كتاب ممنوع است به استثناي كتاب‌هايي خاص كه توسط سازمان خودش يا سازمان‌هاي همسو با آن منتشر مي‌شوند. در حالي كه براي هر كالاي ديگري تبليغ مي‌شود. اگر يك ناشر بخش خصوصي حتي چند برابر هزينه يك آگهي معمولي را بپردازد، خواهيد ديد كه صدا و سيما تبليغ آن را نمي‌پذيرد. بدين ترتيب عملا اين رسانه عظيم در عرصه كتاب غايب است…
چندي پيش با برخي دوستان درباره مشكلات نشر و شمارگان كتاب صحبت مي‌كرديم مساله ديگري كه مطرح كردم اين است كه ما در جامعه اي هستيم كه حتي رهبران و نخبگانش هم كتاب نمي‌خوانند، با اين حساب چه توقعي از مردم يا دانشجويان داريد؟ شما مي‌توانيد براي آگاهي از اين واقعيت يك نظر سنجي از نخبگان سياسي و رهبران سياسي كشور انجام دهيد و بپرسيد چه كتاب‌هايي مي‌خوانيد و آخرين كتاب‌هايي كه خوانده‌ايد چيست؟ آنگاه متوجه مي‌شويد كه با بازار كتاب بيگانه هستند…
خلاصه آنكه بايد روش هايي يافت تا كتابخواني براي جامعه به صورت يك «فرهنگ» و يك «عادت» درآيد در غير اين صورت تا وقتي تلاش‌ها و برنامه‌هايي مثل برگزاري هفته كتاب يا انتشار نشريه كتاب هفته با سكوت يا بي تفاوتي ساير عوامل مواجه مي‌شود تلاش هاي شما عقيم مي ماند ولي در صورت حضور ساير متغيرها، برگزاري هفته كتاب يا كوشش‌هايي از اين دست نقش كاتاليزور يا عامل شتابزا خواهند داشت.
عمادالدین باقی
