عمادالدین باقیدوشنبه۱۷خرداد به دعوت کمیسیون حقوق بشر اسلامی جلسه ای برای نقد و بررسی آیین نامه جدیدالتصویب سازمان زندانها که در تاریخ ۲۰ اردیبهشت۱۴۰۰ مصوب و ابلاغ شده داشتیم. افزون بر دکتر ضیایی فر که میزبان بودند سه نفر از قوه قضاییه حضور داشتند: حجت الاسلام دکتر هادی قائم مقام معاونت حقوقی قوه، دکتر عاصف حمداللهی، مدیرکل قضایی سازمان زندانها و جناب مظفر الوندی قاضی سابق و پژوهشگر ارشد سازمان زندان ها.
سه نفر هم از حوزه آکادمیک و مدنی بودند: دکتر محمد علی اردبیلی، دکتر حسنعلی موذن زادگان و عمادالدین باقی بودیم.
جلسه بیش از سه ساعت به درازا کشید. بحث های فنی و دقیقی مطرح شد که ادامه اش به نشست های بعدی موکول کردید. انتشار عمومی آن در صورت صلاحدید کمیسیون برای پژوهشگران این حوزه سودمند خواهد بود.
نفس اینکه دست اندرکاران تدوین آیین نامه از شنیدن نقدهای متخصصان این حوزه استقبال کرده و نظرات آنها را می شنوند ستودنی است و به قول دکتر ضیایی فر، این گفتگوهای چند ساحتی می تواند روشنگر و راهی برای دستیابی به حقیقت باشد.
در این جلسه محورهای مختلفی مورد بحث قرار گرفت از جمله:
– چگونگی انطباق قاعده گذاری های جاری مربوط به زندانها در پرتو اصل 36 قانون اساسی ناظر به اینکه صدور و اجرای حکم باید به موجب قانون باشد
– جایگاه مدیریت زندانها در کشورهای دیگر جهان و تفکیک بین متولیان مراحل تعقیب، تحقیق، رسیدگی و اجرای حکم قضایی و انطباق با نظام حقوقی ایران
– اهمیت تصویب قانون جامعی در مورد مدیریت زندانها و بیان حقوق زندانیان در این راستا که مسائل به این مهمی در چارچوب آئین نامه نباشد .
– ابعاد فضای استاندارد زندانها و تناسب یا عدم تناسب آن با تعداد زندانیان و نقش آن در امکان اجرای دقیق قواعد حقوقی مربوط به زندانیان از جمله طبقه بندی واقعی و مفید
– کارایی عملی قاعده گذاری های ناظر به امور زندانها از جهت میزان اجرا یا عدم اجرای قواعد بر حسب تجربیات قبلی
– وضعیت انسجام بازداشتگاهها و زندانهای مختلف در ایران اعم از موارد مربوط به جرایم عمومی یا موارد امنیتی و نظامی از جهت مدیریت واحد و امکان بازرسی و بازدیدهای مستمر
– وضعیت تحت نظرگاههای مربوط به بازداشت 24 ساعته نزد ضابطان قضایی و چگونگی اجرای قواعد حقوقی مربوط به حقوق بازداشت شدگان
– بررسی حمایت های مندرج در آئین نامه اجرایی جدید از برخی گروههای خاص مانند زنان، افراد توانخواه، سالمندان، بیماران و…
– میزان انطباق آئین نامه اجرایی جدید با موازین بین المللی ذیربط از جمله اعلامیه نلسون ماندلا در مورد حداقل رفتار استاندارد با زندانیان و سایر اعلامیه های مربوط به زندانها یا نظرات تفسیری کمیته های نظارتی حقوق بشر
– میزان انطباق آئین نامه با مقررات داخلی کشور از جمله قانون اساسی، قانون آئین دادرسی کیفری و …
– ارزیابی آئین نامه جدید اجرایی زندانها در پرتو برخی تجربیات دیگر نظام های حقوقی در دنیا
– بررسی وضعیت خاص قواعد مربوط به کانون های اصلاح و تربیت
– مرور برخی از نوآوری های آئین نامه جدید اجرایی زندانها
– بررسی خاص حق یا امتیاز بودن مرخصی زندانیان ونگرش آئین نامه اجرایی جدید و نسبت آن با قواعد بین المللی
– بررسی نگرش آئین نامه اجرایی جدید به موضوعاتی چون سلول انفرادی یا اعتصاب زندانی، تمارض، حقوق خانواده های زندانیان و….
بررسی رویکرد مبنایی نظام حقوقی ایران در مورد اینکه زندان ماهیت تنبیهی و زجرآور دارد یا با اهداف عدالت ترمیمی و احیای کرامت مخدوش شده زندانی و اصلاح رفتار او
گزارش موضوعات مورد بحث را در کانال کمیسیون حقوق بشراسلامی مشاهده کنید:
https://t.me/ihrciran
