عمادالدین باقی
عمادالدین باقی مرد شگفتی‌ست. شیفته‌ی جان آدم‌ها. سال‌هاست که برای صیانت از جان، گریز از خشونت و ترمیمِ بسیاری قوانین جان خودش را صرف می‌کند. کتابِ «جان» نوشته‌ی او چیزی‌ست بین رمان و ناداستان. نوعی خودزنده‌گی‌نامه‌ی او محسوب می‌شود. از کودکی و درکِ بسیاری مفاهیم تکان‌دهنده تا رسیدن به سال‌های فعالیت حقوقی و سیاسی و مدنی. این روند با طرح چند پرونده‌ی مشهور قضایی در سال‌های نزدیک که بخش مهمی از آن‌ها با اعدام، قتل، تعدی و… گره‌خورده کامل می‌شود. باقی شرحی تکان‌دهنده از این پرونده‌ها می‌دهد و از مراوداتی که با طرفینِ ماجرا داشته. از سویی شعار هم نمی‌دهد بلکه در گزارش‌اش تلاش دارد تصویرهایی را به مخاطب امروز نشان دهد که شاید برای‌شان عجیب باشد. مخصوصن تاثیر فقر مالی و فرهنگی‌ای که در بسیاری پرونده‌های قتل دیده می‌شود. و باقی به عنوان راوی حیران از خشونت تلاش می‌کند جان دیگری را نجات دهد. زمانی‌که گزارش این پرونده‌ها را می‌خواندم از سنگ‌دلی برخی کشنده‌گان و در عین‌حال هراس برخی خانواده‌ها که قاتل به آن‌ها نزدیک بود شگفت‌زده می‌شدم. در بخش مهمی از کتاب بهش‌هایی از خاطرات زندان باقی روایت شده. این تکه خود چند قسمت دارد، از جمله فصلی که او را می‌فرستند به بندِ منتظرانِ اجرای حکم اعدام. کسانی که هر آن ممکن است برای اجرای خکم برده شوند و در حالِ آخرین تلاش‌ها هستند برای فرجام‌خواهی. و گفت‌و‌گوهای راوی با این آدم‌ها که عملن مُرده محسوب می‌شوند انگار. از هر طیف و قشری هم هستند. باقی با آن‌ها حرف می‌زند و گاهی با هم داستایفسکی می‌خوانند. کاری که اول با تمسخر زندانیان همراه است و بعد آن‌ها را مفتون نویسنده‌ی روس می‌کند. کتاب در این بخش‌ها بیش از هر چیز به صحبت‌های راوی و دیگران درباره‌ی زنده‌گی، کشتن و اعدام می‌پردازد. و در یکی از تکان‌دهنده‌ترین صحنه‌ها او از خون قاتل برادرش می‌گذرد…یا در بخشی دیگر وقتی او در سلول اعدامی‌ها مشغول خواندن بخشی از رمان ابله است ناگهان یکی از محکومان در سکوت سکته می‌کند و می‌میرد. باقی می‌نویسد «آن‌ها جوری از مرگ حرف می‌زدند که انگار حرف‌زدن درباره‌اش آرام‌شان می‌کند» کتاب جان اثری‌ست تاثیرگذار برای درک بسیاری از ریشه‌های خشونت و البته روایت کم‌ارزشی جان در حوالی ما. برای همین از کتاب توقع ادبی نداشته باشید بلکه به عنوان یک گزارش چندسویه نگاه‌اش کنید که می‌خواهد از چیزی روایت کند که همه‌ی ما با آن مواجه هستیم. با جانِ دیگران…
لینک مطلب
https://www.instagram.com/p/BxVYlNLhRTq/?igshid=1gwwvudbj1rld
عمادالدین باقی
