شرّ برچسب و چریک پیر

عمادالدین باقی
مجله صدا شماره122 شنبه31تیر1396ص23
شاید بهتر بود عنوان گفتار را می گذاشتم «خیر و شر برچسب ها» چون برخی برچسب ها برای مثال در مارکتینگ(بازار یابی) که به برند تبدیل شده اند کلید موفقیت اند و بعضی برچسب ها هم زیان بار اند اما در اینجا نوع دوم را مد نظر دارم.
در رسانه های مجازی دوشنبه و رسانه های کاغذی اصلاح طلب سه شنبه26و27تیر96 خبری را دیدم با عنوان تقدیر از چریک پیر در مراسم پنجاهمین سال تاسیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران. بدتر از همه آنکه عکس بهزاد نبوی و این جمله «چریک پیر» تیتراول برخی روزنامه ها شده بود در حالی که در متن خبر آمده است که همه مردان اقتصادی او را یکی از مهم ترین و تاثیر گذارترین افراد در اقتصاد ایران پس از انقلاب می دانند.
در علوم اجتماعی نظریه های فراوانی وجود دارند که برگرفته از واقعیت ها هستند اما وقتی خیلی انتزاعی می شوند نیازمند مثال های عینی و روزآمد برای فهم شفاف تر می گردند. «نظریه برچسب» در روانشناسی و نظریه تقلید کورکورانه و نظریه های مربوط به اینکه رفتار آدمی چقدر عقلانی یا منطقی است(که پاره تو ذیل نظریه کنش های منطقی به آن می پردازد) نمونه هایی از این نظریه ها هستند. به گمان من این عنوان چریک پیر برای بهزاد نبوی می تواند یکی از مثال های زنده برای این نظریه ها باشد زیرا سی سال است که پیوسته در رسانه ها به وی لقب چریک پیر می دهند و گمان می کنند دارند او را تکریم می کنند یا شاخص ترین ویژگی اش را برمی شمارند. اما مهندس بهزاد نبوی هیچوقت چریک نبوده و خودش هم چندبار این لقب را تکذیب کرده است. او یک سیاستمدار حرفه ای و مدیر بوده و شاید لقب سیاستمدار پیر یا مدیر، تناسب بیشتری با کارنامه اش داشته باشد اما سال هاست همه طوطی وار این عنوان چریک پیر را تکرار کرده و یک سیاستمدار و مدیر را بدون هیچ دلیل موجهی معادل چه گوارا معرفی می کنند . گویی این لقب برای او برچسبی شده ولحظه ای در درستی یا نادرستی انتساب آن درنگ نکرده و تکرارش می کنند.
البته از این برچسب ها در دوره پس از انقلاب، فراوان ساخته شده و به لقب ها و کلیشه های سیاسی بدل گردیده که جریان سازی ها، تحریف ها، اغفالگری ها و حوادث زیان باری را پدید آورده است که خود باید موضوع یک پژوهش مستقل قرار گیرد. شاید بیان فهرست این برچسب ها اعم ا زمثبت و منفی اش، نیز بتواند به اندازه کافی گویا باشد اما مقدور و بی تاوان نخواهد بود. خداوند همگان را از شر برچسب ها نجات دهد. برچسب هایی که کورکورانه تقلید و تکرار شده و می شوند، فقط صاحب آن را قربانی نمی کند بلکه ادراک و شناخت دیگران دیگران را هم به گمراهی می کشانند. همچنین رواج و اثر گذاری این برچسب ها بیانگر توسعه نیافتگی و نیازمند مطالعات پاتولوژیک است.
کانال گفتارهای باقی
https://t.me/emadbaghi