🌓 پرونده ملی: (لزوم رسیدگی ملی در پرونده مهسا امینی و ریشه یابی این تراژدی)

#عمادالدین_باقی
📢 روزنامه سازندگی، ش۱۲۵۸ یکشنبه۲۷شهریور۱۴۰۱ ص۱و۳(سرمقاله)

✍️ پیشتر نوشتیم« گشت ارشاد را متوقف کنید!» که سرمقاله و تیتر یک روزنامه سازندگی، ش ۱۲۱۲ پنج شنبه ۳۰تیر۱۴۰۱ بود اما در همچنان بر همان پاشنه چرخید تا فاجعه مهسا امینی. یک‌‌ گزارش کارشناسی نشان می دهد واکنش کاربران در توییتر به حادثه دردناک پیش آمده برای مهسا امینی در دو سال اخیر از نظر حجم واکنش در طول مدت زمان کوتاه، بی سابقه بوده و در سایر شبکه های اجتماعی هم وضع همینگونه بوده است. با توجه به دستور رئیس کل دادگستری استان تهران به دبیر هیات نظارت بر حفظ حقوق شهروندی دادگستری کل استان در خصوص بررسی فوری علل و چگونگی بروز«این عارضه» (عارضه، تعبیر رئیس دادگستری است)، تاکید می شود که بررسی ها درباره این پرونده که دیگر در افکار عمومی یک پرونده ملی است، بدون حضور افراد و نهادهای مستقل از قدرت، اعتماد آور نیست. در آغاز این بررسی ها، شتاب زدگی در تدفین در حالی که هنوز کالبد شکافی و تحقیقات لازم برای بررسی ادعاها مطرح شده انجام نشده بود اقدامی نادرست بود که تحقیق را ناقص و مسئله دار می کند.
متاسفانه نوع برخورد مسئولان و دستگاه های رسانه ای حکومتی با فاجعه، نشانگر فرار از مسئولیت و بی توجهی به تاثر افکار عمومی بوده و همین برخوردها در فجایع قبلی یکی از زمینه های تکرار بوده است.
۱- خبرگزاری فارس می نویسد:« در همه تخلفات کوچک و بزرگ، ممکن است فردی با سابقه بیماری زمینه‌ای یا حتی غیر آن دچار موارد مشابه شود. اگر قرار باشد پلیس صرفا به احتمال آنکه افراد ممکن است دچار حادثه‌ای از این جنس شوند اقدامی نکند، باب مقابله با قانون شکنی بسته می‌شود».
وجود این نوع دیدگاهها ترسناک وعامل تداوم این فجایع است. مادامی که این رویکردهای توجیه گرانه درباره جان مردم وجود دارد امنیت و آسایش به وجود نخواهد آمد و کشور از درون پوک و پاشیده می شود و عامل اصلی اش حاملان این دیدگاه های وحشتناک اند. فارغ از اینکه هنوز نمی دانیم تا قبل از صحنه سکته مهسا در سالن نیروی انتظامی چه اتفاقی افتاده و باید منتظر تحقیقات بیطرفانه باشیم اما با فرض درستی ادعاهای رسمی، این خبرگزاری های توجیه گر نمی دانند اساسا از دلایل این که در قوانین همه کشورهای پیشرفته یکی از دلایل اینکه نمی توان هیچ کس را بدون حضور وکیلش احضار کرد و مورد سوال قرار داد همین است که ممکن است حتی یک نفر پیدا شود که به دلیل بیماری زمینه ای یا شدت استرس دچار حادثه شود و چون حکومت، مسئول جان تک تک مردم است حتی در مورد اینکه برای یک نفر چنین مصیبتی رخ دهد مسئول است. آیا اگر به خاطر همین مسئله بسیار جزئی و ساده، دختر یا پسر جوان ۲۲ساله یکی از مسئولان همین خبرگزاری ها جانش از دست برود باز هم همین گونه توجیه خواهند کرد؟
۲- برخی افراد از مستی قدرت دچار فراموشی می شوند و توجه ندارند که این اتفاق، یک رخداد استثنایی نیست و به یک رویه تبدیل شده است. همین فیلم‌ مهسا امینی نشان می دهد روزانه دهها نفر از بانوان توقیف و به این جلسات هدایت می شوند که رفتاری تحقیر آمیز است. ۱۳ شهریور هم سخنگوی ستاد «امر به معروف و نهی از منکر» اعلام کرد که وزارت اطلاعات و نهادهای امنیتی دیگر در همین هفته های اخیر بیش از ۳۰۰ تن از شهروندان مخالف حجاب اجباری را به عنوان «سرشبکه مبارزه با حجاب» بازداشت کرده‌اند. چون خبری نشده نمی دانیم چه پیش آمده و شاید چون مرگ‌ومیری در کار نبوده خبر ایجاد نکرده اما آیا می‌دانید که بعضی از بازداشت ها افراد را دچار چه عوارض درازمدتی می کند؟
در همین هفته های اخیر این چندمین مورد از برخوردهای زننده گشت ارشاد بود که موج اعتراض را برانگیخته و عواطف عمومی را جریحه دار کرده است؟ که استغاثه آن مادر جلوی ماشین گشت ارشاد برای جلوگیری از بردن فرزندش تازه ترین آنها بود. اگر تبلیغ علیه نظام جرم است که فردی را بخاطر یک توییت محکوم کنند واقعا چه جرمی بالاتر از این نوع تبلیغ در گستره جهانی است که دین را و ایران را هم آماج تخریب قرار می دهد؟ ظاهراً به همین زودی فراموش کرده اند از زهرا کاظمی و ستار بهشتی، رامین پوراندرجانی، زهرا بنی‌یعقوب، هاله سحابی، کاووس سید امامی و شلیک به رضا مرادخانی ملی‌پوش بوکس ایران در پارک پردیسان در اردیبهشت امسال(که همراه همسر و دخترشان به پارک رفته بودند) تا درگذشت مهسا امینی چند مورد دیگر ازفجایع تلخ متوجه ماموران حکومتی بوده است؟
۳- مشکل دیگر، اختلاف نظر میان خود ضابطین است که به نظرات موافق تر با کارشناسان علوم اجتماعی و دینی وقعی نمی نهند.
یکبار فرمانده ناجا گفت که پرسنل ما حاضرند به صفر مرزی منتقل شوند اما در گشت ارشاد حضور نداشته باشند. در یک مورد دیگر هم رجا نیوز تیتر زد: سخنان فرمانده ناجا: «گشت ارشاد» مطلوب ما نیست! (رجا نیوز و روزنامه ایران، شماره ۵۱۸۹ به تاریخ۱۰مهر۹۱ صفحه۴ (اجتماعی).
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور با اظهار تاسف از ناکارآمدی قوانین و تندروهایی که بدحجاب را مجرم می دانند و نسخه زندان و مجازات شدید برای آن می پیچند، می گوید تغییر قالب و استفاده از شیوه های نوین بسیار لازم است(دنیای اقتصاد۱۶مرداد۱۴۰۱). از کارشناسان علوم اجتماعی تا متخصصان علوم دینی نقدهای جدی و عالمانه ای مطرح می کنند اما فورا آنها را متهم به همصدایی با شبکه‌های خارجی بی‌بی‌سی و ایران اینترنشنال و… می کنند و حاضر نیستند منطق منتقدین را گوش کنند.
همین چند هفته پیش معاون سابق نیروی انتظامی و رئیس ستاد مرکزی راهیان نور کشور به دفاع از گشت ارشاد و برخورد با زنان به اصطلاح بدحجاب توسط نیروی انتظامی پرداخت و مدعی شد: «گشت ارشاد به جامعه خیلی خدمت کرد. اگر می‌خواهید بگویید نباید خطا داشته باشد، مگر در جا‌های دیگر خطا صورت نمی‌گیرد؟ واقعا این توجیه برای اینهمه اتفاقات مکرر می شود؟ او‌توجه ندارد حکومت دربرابر جان‌و امنیت تک تک شهروندان مسئول است.‌ می گوید: من زمان آقای احمدی‌نژاد، مسئول بودم. خود ایشان هم از کسانی بود که با گشت ارشاد مخالفت می‌کرد. البته من با برخورد‌هایی که خشونت‌آمیز است، مخالفم. اما کجا پلیس برخورد خشونت‌آمیز کرده است؟ در جواب این سوال که: مخالفان گشت ارشاد می‌گویند چرا پلیس بدحجاب‌ها را دستگیر می‌کند. بالاخره بیرون ماندن چند رشته مو که نیازمند چنین برخورد‌های قهرآمیزی نیست، می گوید: من از شما سؤال می‌کنم بی‌حجابی جرم است یا نه؟ هنجارشکنی جرم است یا نه؟ فروش مواد جرم است یا خیر؟ مثل اینکه الان کسی دارد دزدی می‌کند و از دیوار مردم بالا می‌رود. ما بیاییم و بررسی کنیم که دلیل اینکه دزدی می‌کند، چیست؟ دزد است یا محتاج؟ پلیس می‌گوید این الان در حال دزدی است، باید دستگیر شود….به کشور‌های دیگر نگاه کنید و ببینید چه برخوردی با مجرم‌ها می‌کنند».
ریشه تکرار فاجعه این است که مسئله پوشش سر ( نه پوشش بدن و موضوع برهنگی) را که هم از نظر حکمی و هم مصداقی و حدود پوشش، موضوعی اختلافی میان فقها است و ممنوعیت اجبار در آن از مسلمات دینی و حقوقی و حقوق بشری است، با فروش مواد مخدر و سرقت یکی می داند. این حرف بلحاظ حقوقی و شرعی آنقدر نادرست است که برای عدم صلاحیت مدعی اش کفایت می کند و حضور چنین افرادی در مناصبی که موجب چنین حوادث تلخ و مکرر می شود درخور پیگرد قضایی است.
۴- در پی درگذشت سوزناک دختر جوان۲۲ ساله سنندجی، فیلمی پخش کردند که نشان می دهد مهسا امینی برخلاف تبلیغات دیگران نه براثر ضرب و شتم‌ بلکه ناگهان دچار سکته شده است. البته طبق این فیلم، پیش از سکته ناگهانی، یک بگومگو با یک مامور زن و برخورد ناشایست مأمور مشاهده می شود که نمی توان از کنار آن گذشت. این فیلم فقط برشی چند ثانیه ای است و از نظر فنی سوالات زیادی برانگیخته نمی تواند مبنای قضاوت باشد به ویژه که بارها از این فیلم ها برای توجیه گری نمایش داده شده است. ما تجربه تقطیع فیلم ها برای ساخت مستندها را بارها دیده ایم که چگونه نظرات افراد کاملا برعکس عقیده واقعی آنان مونتاژ می شود. باید فیلم از زمان بازداشت تا افتادن مهسا در سالن دیده شود تا بتوان قضاوت کرد. در عین حال آیا نظر شما این است که مهسا امینی اگر توسط ماموران به کلاس ارشاد، هدایت نشده بود همان ساعت چنین اتفاقی می افتاد یا نمی افتاد؟ اگر نمی افتاد پس بر اثر استرس ناشی از این وضعیت دچار حمله شده و اگر معتقدید در صورتی که پای گشت ارشاد هم در میان نبود در همین ساعت این اتفاق می افتاد ولی در خیابان یا جای دیگر! آنوقت این سوال پیش می آید که چرا احضارها و بازداشت های غیرضروری انجام می دهید که یک رخداد عادی و فردی را تبدیل به فاجعه ملی کنید؟
شگفتی در این است که سکانداران کشور متوجه ابعاد و اعماق موضوع نیستند و احساس خطر نمی کنند. با راهبردهای بین المللی، پشتوانه خارجی خود را از دست داده و متحدان قابل اعتمادی ندارند چون این متحدان سودجو با کارت ایران به سود خود بازی می کنند. از نظر داخلی هم این مسئله بسیارساده که پیامدهای اصرار بر ادامه یک شیوه نادرست و ناراضی تراش، خالی کردن پشتوانه داخلی است را هم درنمی یابند؟ برآیند خالی کردن پشتوانه داخلی و خارجی یک‌ کشور می دانید چیست؟