گفتكو با بي‌بي‌سي درباره بهداشت و درمان زندان و زندان خصوصي

بي بي سي28/1/1384 يکشنبه 17 آوريل 2005
تحت عنوان: شرايط ابتدايی زندانها، اختلال روانی حاد زندانيان
بي بي سي:در سومين نشست انجمن دفاع از حقوق زندانيان اعلام شده است که بيش از 50 درصد زندانيان ايران به اختلالات حاد روانی مبتلا هستند.
کارشناسان می گويند تنها در زندان قصر 9 نوع اختلال روانی در ميان زندانيان 18 تا 28 ساله شايع است.
در نشست انجمن دفاع از حقوق زندانيان اوضاع زندانهای ايران تشريح شده است و از جمله گفته شده که در زندان زاهدان در فضای 400 متری نزديک به 2800 زندانی محبوس اند يا در زندان مرکزی همدان در اتاق های 17 متری حدود 50 نفر دوران حبس خود را سپری می کنند.
در اين نشست همچنين گفته شده است که زندانها از نظر دستشويی و امکانات بهداشتی و حمام بشدت در مضيقه اند و امکانات آنها تناسبی با شمار زندانيان هر زندان ندارد.
آزار و اذيت جنسی زندانيان جوانان تر به هنگام ورود به زندان نيز ار ديگر مطالبی بود که در اين نشست مطرح شد.
با اينهمه، مدير کل بهداشت و درمان سازمان زندنها برای پاسخگويی در باره نگرانی هايی که مطرح شده اظهار آمادگی کرده و گفته است وضعيت بهداشتی زندان اوين مطلوب است.
عماد الدين باقی می گويد حتی در بهترين شرايط يک زندان هم مشکلات روانی برای زندانيان پيش می آيد چه رسد به اينکه در زندانهای ايران مشکلات مختلفی از جمله سوء تغذيه و هتک حرمت و کم توجهی به مسائل بهداشتی و درمانی زندانيان نيز وجود دارد.
آقای باقی می گويد برای حل مشکلات زندانيان بايد نظارت گروههای مستقل بر زندانها را تامين کرد و آيين نامه زندانها را بدرستی اجرا کرد. وی راه ديگر بهبود وضع زندانها را مشارکت بخش خصوصی در اداره امور زندانيان می داند.
گفتگو با عماد الدين باقی رئيس انجمن دفاع از حقوق زندانيان – برنامه جام جهان نما
باقي: حتي در بهترين زندان‌ها هم «نفس» زنداني بودن به دليل محدوديت‌هايي كه ايجاد مي‌كند قطع ارتباط فرد با خانواده و با جامعه و ايزوله كردن فرد طبعاً يك پيامد‌هاي رواني را دارد اما نارسايي‌هاي ديگر مثل نارسايي هايي در تغذيه و سوء تغذيه كه براي زنداني بوجود مي‌آيد يا فرض كنيد عدم رعايت احترام هتك حرمت يا عدم رسيدگي به موقع و مناسب به امور درماني و بهداشتي زندانيان اينها مي‌تواند عواملي باشد كه كنار نفس زنداني بودن كه اختلال رواني ايجاد مي‌كند اين را به صورت مضاعف در بياورد.
بي‌بي‌سي: آقاي باقي مدير كل بهداشت و درمان سازمان‌ها زندان‌ها آقاي دكتر افشار گفته‌اند كه در يك مصاحبه‌اي كه ظاهراً در واكنش به همين مسائلي بوده كه در سمينار انجمن دفاع از حقوق زندانيان مطرح شده گفته‌اند كه وضعيت بهداشتي زندان اوين مطلوب است و اعلام آمادگي كردند براي پاسخگويي به مواردي كه در مورد وضعيت بهداشتي زندان‌ها مطرح است. نظر شما در اين مورد چيست؟
باقي: اولاً من خيلي تشكر مي‌كنم از اينكه پاسخ دادند و اين يك نشانه‌اي از رشد و پيشرفت است كه در چنين مواردي به اين صورت واكنش نشان بدهند. در تمام نشست‌هايي كه تاكنون برگزار كرده‌ايم براي مسئولان سازمان زندان‌ها به صورت كتبي در دعوتنامه‌اي كه فرستاديم از آنها تقاضا كرديم در اين نشست‌ها شركت كنند و حتي وقتي را اختصاص داديم كه آنها اگر توضيحي يا پاسخي و نقدي نسبت به آن گزارش ارائه شده دارند مطرح كنند اما متاسفانه تا به حال دعوت ما را نپذيرفته‌اند. ما هم اساساً در مقام تقبيح و تحسين هيچكس نيستيم در گزارش هر جا حسني بوده گفته شده عيبي هم بوده گفته شده است.
ما براي آنچه كه در گزارشمان گفته ايم منابع و مستنداتي داريم ولي متاسفانه همه منابع را نمي‌توانيم افشا كنيم چون با افراد مختلفي تماس گرفته شده يا مراجعه كردند. شهرستان‌هاي مختلف ، تهران اعم از زنداني ، زندانبان و گزارش تهيه شده است.
بي‌بي‌سي: به نظر شما چه اقداماتي مي‌شود انجام داد كه در واقع وضعيت زندان‌ها بهتر شود چون ظاهراً به يك كار وسيع و گسترده‌اي نياز است. شما پيشنهاد خاصي به عنوان رئيس انجمن دفاع از حقوق زندانيان داريد؟
باقي: به طور مشخص به نظر من سه راه وجود دارد يكي اينكه نظارت سازمان‌هاي مستقل غير دولتي بر عملكرد همه كارگزاران حكومت از جمله سازمان زندان‌ها بوجود بيايد و نهادها و NGOها بتوانند به زندان‌ها سركشي كنند و نظارت كنند و دوم اجراي درست قوانين است . آيين نامه سازمان زندان‌ها بجز بعضي از اشكالاتي كه دارد به نظر من يكي از بهترين آيين‌نامه ها و مقررات زندان‌ها است و اگر به خوبي اجرا شود بسياري از اين مشكلات مي‌تواند حل شود و سوم مشاركت دادن بخش خصوصي در اداره زندان هاست و مي‌شود خصوصي‌سازي يا توليت بخش خصوصي و مدني را به عنوان يكي از روش‌هاي تضمين حقوق زندانيان پيشنهاد كرد.
اين سه به نظر من سه راه حل مشخص است.
بي‌بي‌سي: آقاي باقي شما پيش از اين هم به خصوصي‌سازي زندان ها براي بهبود وضعيت آنها اشاره كرده بوديد و الان هم ظاهراً زندان عادل آباد خصوصي شده آيا فكر مي‌كنيد اين آغاز روندي است براي خصوصي‌سازي زندانيان و آيا مخالفتي با اين روند وجود دارد؟
باقي: در حدود 8-7 ماه پيش كه مقاله‌اي تحت عنوان روش‌هاي خصوصي‌سازي براي حل مسائل زندان ارائه شد روزنامه حمايت كه ارگان سازمان‌ زندان هاست واكنش مفصلي نشان داد و اين مقاله را نقد كرد و نفي كرد . اما الان كه سازمان زندان‌ها خودش اين ابتكار را انجام داده بسيار حركت مثبتي است به نظر من بايد استقبال كرد به خصوص اين كه الان به صورت آزمايشي در يك زندان مهمي در عادل‌ آباد كه ظاهراً تعداد قابل توجه زنداني دارد اجرا مي‌كند حركت خيلي مثبتي است و ما از اين كار استقبال مي‌كنيم.