عمادالدین باقی
همیشه می‌گوییم استقلال قاضی و استقلال قوه قضاییه اما در عمل همواره دیده‌ایم که برخی شعبات خاص در قوه قضاییه تعبیه شده‌اند که اختیار آنها از دست مقامات قضایی هم خارج است و بیشتر تحت نظر و اراده ضابطین هستند.
⭕شما پیش از این بار، چندین بار حتی در گفت و گوهای قبلی‌تان با روزنامه اعتماد تاکید کرده‌اید چند شعبه خاص در روند دادسری وجود دارند که شعب تشریفاتی هستند و پرونده‌ها را به این شعبات کانالیزه می‌کنند و آنها هم با احکام نامربوطی که صادر می‌کنند، آبروی کشور و قوه قضاییه را می‌برند. برهمین اساس هم تاکید کرده‌اید که اصلاحات در قوه قضاییه صورت نمی‌گیرد مگر اینکه روند موجود در این شعبات تغییر کند. به نظر شما تغییراتی که اخیرا در دستگاه قضایی رخ داده و منجر به جابه‌جای آقایان مقیسه و زرگر شده، در همان جهت اصلاح و تغییر رویه قبلی است؟
🔴خبری که منتشر شد، خبر خوشحال کننده‌ای بود از این جهت که یک معضل بزرگی در قوه قضاییه وجود دارد که ما سال‌هاست با آن دست به گریبانیم. ما همیشه می‌گوییم استقلال قاضی و استقلال قوه قضاییه اما در عمل همواره دیده‌ایم که برخی شعبات خاص در قوه قضاییه تعبیه شده‌اند که اختیار آنها از دست مقامات قضایی هم خارج است و بیشتر تحت نظر و اراده ضابطین هستند. من در برخی از یادداشت‌هایی که قبلا نوشته‌ام و اتفاقا در روزنامه شما هم منتشر شده، با ذکر منبع آورده بودم که حتی وقتی آقای جعفری دولت‌آبادی متصدی دادستانی شد، در جلسه معارفه‌اش گفت که من به هیچ وجه از این به بعد اجازه نخواهم داد که ضابطین بر قضات حکومت کنند. این حرف همان زمان خیلی دلگرم کننده بود. این نشان می‌دهد که معضل آنقدر جدی بود که مهم‌ترین وعده آقای دولت آبادی برای دادستانی این موضوع بود. اما آقای جعفری‌دولت‌آبادی نه تنها خودش توان این کار را نداشت که بعد خودش هم مثل کسانی شد که تحت نظر ضابطین بودند. واقعا در قوه قضاییه هیچ‌وقت اراده جدی برای اصلاح این قضیه وجود نداشت. در دوره آقای رئیسی هم همان‌طور که می‌دانید، مکرر گفتیم که نمی‌شود وعده تحول و اصلاح داد درحالی داد که در بر همان پاشنه می‌چرخد و چند قاضی با حیثیت تمام کشور و قضات بازی می‌کنند. البته اینها چند فرد نیستند، افرادی هستند که مبعوث ضابطین‌اند. از مدتی پیش کاملا محسوس بود که چالش‌هایی وجود دارد.
⭕اما آيا رياست دستگاه قضايي به چالش‌ها واقف نيست؟ آقاي رييسي يك‌سال پيش در واكنش به احكام صادره براي فعالان كارگري دستور داده بود كه به احكام صادره در مورد اين افراد رسيدگي «منصفانه» شود. دستوري كه نشان‌دهنده اين است كه دستگاه قضايي هم از برخي اشتباهات آگاه است و بعضي آراي صادر شده را منصفانه نمي‌داند.
🔴 بله، احکامی از شعب آقای مقیسه و صلواتی علیه متهمان اعتراضات کارگری صادر شد. بعد از صدور احکام، آقای رئیسی دستور دادند که اجرای احکام متوقف شود. این درواقع یکی از نمودهای بیرونی این چالش‌ها بود. البته بعد باز هم این افراد همان رویه را ادامه داده و همان احکام را صادر کردند و این بار رئیس قوه از طریق اعاده دادرسی اقدام کرد مانند حکم اعدامی که برای محکومان اعتراضات آبان ماه صادر شد. یا مثلا در مورد دیگری عفو کسانی که توسط این شعبات محکوم شده بودند همه و همه نشان می‌داد که این چالش وجود دارد؛ آنها به رویه خودشان ادامه می‌دهند و نمی‌خواهند تغییرش دهند از طرفی دیگر مدیریت جدید قوه نمی‌خواهد آن رویه ادامه پیدا کند. اما به نظر می‌آمد که این افراد حاضر نیستند خودشان را با رویه جدید سازگار کنند. یک بار هم در صحبت‌های رئیس قوه نکته‌ای بود که نشان دهنده چالشی بود که با این شعبات دارند؛ از جمله اینکه گفته شد که در جرایم امنیتی مثل ترور و جاسوسی سختگیری باید باشد اما در مورد معترضان و کسانی که در تظاهرات اعتراضی شرکت می‌کنند بیشتر باید صدایشان شنیده شود و نباید علیه‌شان سختگیری کرد اما در عمل این اتفاق نیفتاد و باز هم این قضات به همان شیوه سابق با معترضان مانند تروریست‌ها برخورد می‌کردند درحالیکه اصلا اینها جرمی مرتکب نشده بودند. طرف حقش بوده که اعتراض کند اما احکام سنگینی علیه‌ش صادر شده. این چالش نشان می‌داد که به هرحال باید تصمیمی گرفته شود. من فکر می‌کنم این چیزی که اتفاق افتاده ادامه همان چالش‌هایی است که قبلا وجود داشت.
⭕حضور این افراد در جایگاه‌های جدیدشان را چطور ارزیابی می‌کنید؟ نقششان در دستگاه قضایی از این به بعد به چه صورت خواهد بود؟
🔴حضور آقای زرگر در ریاست دادگاه انقلاب یک پست اداری و تشریفاتی خواهد بود و آنجا دیگر مقام قضایی نیست. آقای مقیسه هم که به دیوان می‌رود، درواقع در زمان بازنشستگی‌اش است. فضای دیوان هم متفاوت از دادگاه انقلاب است. آنجا مقداری شرایط فرق می‌کند. به نظر می‌آید بیشتر هدف این بوده که از این جایگاه‌های فعلی‌شان برداشته شوند. وقتی دادگاه بدوی حکمی را صادر می‌کند، محکومین، وکلا ، قوه قضاییه همه و همه تا مدت‌ها اسیر حکمی می‌شوند که قاضی دادگاه بدوی داده است. در واقع این تصمیم ناشی از آن است که می‌خواهند از همان ابتدا جلوی برخی مشکلات گرفته شود. البته این به معنای آن نیست که مشکلات حل می‌شود چون این چالش‌ها واقعا خیلی عمیق‌اند و یک مقداری از آن هم ساختاری است و باید اشکالات ساختاری برطرف شوند اما به نظرم همین گام‌هایی که برداشته می‌شود، گام‌های مثبتی است. احکامی توسط این شعبات (در دادگاه بدوی از سوی آقای صلواتی و مقیسه و در تجدیدنظر آقای زرگر) برای یک سری افراد صادر شده و آسیب‌های وحشتناکی به آنها وارد کرده است، احکامی که به لحاظ حقوقی هم به شدت احکام پر اشکال و معیوبی بوده‌اند، (حالا اگر فراخوانی در کشور بدهید که کسانی که در این شعبات برایشان رای صادر شده، خود را و پرونده‌شان را معرفی کنند، آنوقت خواهید دید که چه حجم عظیمی از بی‌عدالتی توسط این افراد انجام شده است) به هرحال همین که با این تغییرات سعی می‌کنند یک مقداری قوه قضاییه را از این شکل سابق دربیاورند که چند شعبه خاص آهنگ خودشان را بزنند و اصلا کاری به قانون و مصلحت کشور و قوه قضاییه نداشته باشند، به خودی خود گامی مثبت است.
روزنامه اعتماد شماره ۴۷۸۸ پنجشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۹ صفحه ۱ این گفت و گو را با حذف جمله داخل پرانتز منتشر کرده است.
کانال گفتار های باقی
https://t.me/emadbaghi
اینستاگرام
https://instagram.com/emadeddinbaghi
وبسایت
www.emadbaghi.com
فیس بوک
https://facebook.com/Emadbaqi/
عمادالدین باقی