عمادالدین باقی
روزنامه شرق سه شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۸۳ – ۲۸ ذيحجه ۱۴۲۵ – ۸ فوريه ۲۰۰۵ ص20ويژه نامه انقلاب شماره هشتم
دوگانه عمادالدين باقى درباره انقلاب ايران از سوى نشر سرايى به چاپ دوم رسيد. چاپ اول كتاب «تولد يك انقلاب» را نشرسرايى در سال ۱۳۸۲ روانه بازار كتاب كرد اما اين كتاب چنان كه باقى هم در مقدمه خاطرنشان كرد تاريخچه اى طولانى تر از اين حرف ها دارد. از ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۲ آماده چاپ بوده و در نوسان ميان ناشران و حروف چينان مختلف. باقى مى گويد: «طى اين سال ها بخش هاى مختلف كتاب به مناسبت هايى به سمينار ها يا مطبوعات ارائه شد. در برابر درخواست هاى ارائه شده، چون انگيزه و فرصت براى تهيه مقاله در زمينه انقلاب را نداشتم با تحويل دادن قسمتى از اين كتاب از خود رفع تكليف كرده و از قبول زحمت آسوده مى شدم. بسيارى از مطالب بخش اول كه درباره پايه هاى نظرى انقلاب است و مقدارى از بخش سوم در سال ۱۳۷۱ در صفحه انديشه روزنامه همشهرى به چاپ رسيد. در روزنامه همشهرى بدون اطلاع من نام مستعار سيدعلى احمدى را به عنوان نويسنده مقاله گذاشتند. اين اسم را هم آقاى گنجى كه مسئول صفحه بود پيشنهاد كرده بود.
به هر حال اين هم خود سرگذشت جالبى است كه بايد آن را بخش مهمى از تاريخ انقلاب اسلامى دانست و اميدوار بود كه روزى اين تاريخ هم بى رودربايستى و خجالت نوشته شود. تاريخى كه شايد گويندگان و تجربه كنندگان آن امروز به راستى خاموش باشند و زير سايه كسانى قرار گرفته باشند كه (به هر نحو) در چارچوب گفتمان رسمى و رايج اند.
باقى طرح كلى پژوهش خود را چنين معرفى مى كند: «پژوهش جامعه پيرامون هر انقلابى چهار مقطع را دربرمى گيرد كه با ادغام رديف اول و دوم مى توان از سه دوره نام برد. در مورد انقلاب ايران نيز اين مقاطع چنين اند:
۱- دوره پيش از انقلاب (زمينه هاى شكل گيرى و پيشينه هاى تاريخى آن)
۲- دوره انقلاب (از ۱۹ دى ماه ۵۶ تا ۲۲ بهمن ۵۷)
۳- دوره پيروزى و انتقال (دوره انتقالى، بى قانونى و بى نظمى از بهمن ۱۳۵۷ تا اواخر ۱۳۵۸)
۴- دوره استقرار نظام جديد (از اواخر سال ۵۸ به بعد)
اگر دوره پيش از انقلاب را به مثابه زمينه و مقدمه بحث در نظر گرفته و با دوره انقلاب ادغام كنيم در واقع پديده انقلاب را در سه دوره بايد بررسى كرد كه اين تحقيق فقط بررسى مقطع اول را كه تا ۲۲ بهمن ۵۷ است برعهده دارد و همين مقطع را در بخش هاى جداگانه زير مورد بررسى قرار مى دهد:
۱- بررسى تحليلى و گزارشى واقعه انقلاب
۲- بررسى عوامل و شرايط پديده آورنده (كه كتاب حاضر بدان اختصاص يافته است)
۳- اقتصاد ايران (اين بخش فقط پاسخگوى خلاء بخش هاى قبلى و توضيح مجملات آنها در زمينه هاى اقتصادى است)
۴- تحليل نيرو هاى سياسى از اوضاع اجتماعى ايران و استراتژى آنها براى انقلاب و نقشى كه در واقعه داشتند. در اين بخش با سازمان هاى سياسى و چريكى دوره انقلاب نيز آشنا مى شويم.»
باقى كتاب «تولد يك انقلاب» را (با عنوان فرعى «زمينه ها و عوامل پيدايش انقلاب ايران») در سه بخش تنظيم كرده است. بخش اول پايه هاى نظرى انقلاب نام دارد و شامل سه فصل است: تعاريف و مفاهيم، قوانين و علل تحولات اجتماعى، تحليل و جمع بندى نظريات تحول اجتماعى. بخش دوم با عنوان نظريه ها و انقلاب در واقع تطبيق چند نظريه مهم بر انقلاب ايران است. اين نظريه ها عبارتند از نظريه چارلز تيلى، نظريه كشمكش سياسى، نظريه هاى ماركس و… بخش سوم هم به بررسى عوامل و شرايط انقلاب ايران مى پردازد. فصول اين بخش از اين قرار هستند: انقلاب مذهبى، زمينه هاى فكرى انقلاب، عوامل و زمينه هاى اجتماعى انقلاب، عوامل و زمينه هاى سياسى انقلاب، نقش عوامل و زمينه هاى بين المللى و ملاحظاتى چند در تحليل انقلاب ايران.
اين كتاب در ۳۷۵ صفحه به قيمت ۲۲۰۰ تومان منتشر شده است.
عمادالدین باقی
