🌓 ناقوس فروپاشی

۱ – احتضار حقوق بشر

#عمادالدین_باقی

📜 سرمقاله روزنامه سازندگی ش۱۶۳۹ پنج شنبه۲۶بهمن۱۴۰۲

✍️ وقتی فیلم های تخیلی مانند «سفر به ماه» (۱۹۰۲)، شیوع (درباره کرونا), فیلم انفولانزا و… سال ها بعد به واقعیت پیوست آیا فیلم های اخرالزمانی درباره نابودی جهان و پایان بشریت مانند«۲۰۱۲»، «جنگ جهانی زد»، «برف‌شکن» و دهها فیلم دیگر هم ممکن است به واقعیت بپیوندد؟

سال ۱۳۷۲ هنوز فناوری دیجیتال جهانی نشده و به کشورهایی مانند کشور ما وارد نشده بود و تصور جهان دیجیتال، یک رویای باورنکردنی بود اما به دلیل اینکه آلوین تافلر در کتاب موج سوم و شوک آینده، پیش بینی کرده بود، بسیاری از افراد (به ویژه در جوامعی که دورتر از تحولات فناوری های جدید بودند) آن را رویاپردازی‌هایی از جنس داستان های ژول ورن می دیدند. من هم نقدی به دیدگاه خوشبینانه تافلر زدم. این مقاله که در روزنامه سلام  در دو شماره به تاريخ ۲۱ آذر۱۳۷۲ و ۵دی۱۳۷۲ با عنوان «نقد نظريه سومين تحول» چاپ شد و بعداً تبدیل به صفحاتی از کتاب تولد یک انقلاب گردید، پیش‌بینی تافلر را که در دنیای انفورماتیک به سوی همزیستی و صلح می‌رود نقد کرده و نوشته بودم: «ممكن است روابط استعمارى به شكل كنونى آن، از ميان برود، اما مفهوم آن جايگزين شدن مدينه فاضله نيست، بلكه ممكن است روابط ظالمانه نيز اشكال جديدى به خود بگيرد. اينك، بمب هاى خواب‏آورى آزمايش مى‏شود كه قبل از شليك يك تير از سوى دشمن او را به خواب مى ‏برد و حريف، كار خود را يكسره مى‏كند، يا بجاى پرتاب يك بمب اتمى كه يك شهر را ويران مى‏كند، رها كردن يك ويروس مى‏تواند يك ملت يا ملتهاى زيادى را از پاى درآورد و رعب بيافريند، بدون اينكه عامل آن آشكارا به ميدان جنگ آمده باشد، لذا همپاى تحولى كه در جريان است، روشهاى جديد استعمار واستثمار ملتها و جنگها و كشتارها نيز شكل و سازمان مى‏گيرند».

پس از انقلاب‌ها و جنگ‌های خونین قرن ۱۸ و ۱۹ در آمریکا و اروپا و سرانجام، جنگ جهانی اول و دوم، با پیدایش سازمان ملل و منشور جهانی حقوق بشر امید بزرگی برای دستیابی به جهانی از صلح به وجود آمد اما اینک با گذشت فقط ۷۵ سال از اعلامیه جهانی حقوق بشر، بیش از هر زمانی، منطق زور در جهان و غلبه آن بر حقوق بشر عریان شده است. در حالی که تصور می‌شد جنگ هولناک ویتنام توسط آمریکا و اروپا و اشغال افغانستان توسط اتحاد شوروی، آخرین آنها در قرن بیستم باشد اما در اوایل قرن ۲۱ با مشاهده آنچه در سودان، یمن و برخی کشورهای افریقا رخ داد و با حمله به برج‌های دوقلو در آغاز قرن بیست و یکم، سپس حمله امریکا و ناتو به افغانستان و عراق و لیبی و حملات ائتلاف عربی و غربی به حوثی‌های یمن و اکنون بحران چین و تایوان و تبت، بحران دیکتاتوری کره شمالی هسته‌ای و تهدیدات آن، ترور مقام ارشد نظامی ایران (که مقامات بغداد گفتند برای پیام صلح به عربستان به عراق رفته بود) به فرماندهی ترامپ در کشور ثالث و افتخار به ان، کشتارهای اسد در سوریه، اشغال کریمه و اوکراین توسط روسیه، فجایعی که امروز در غزه جلوی چشم جهانیان می‌گذرد، حمایت یمنی ها از غزه و حملات هوایی ائتلاف غربی به یمن، حملات ترکیه به کردهای سوریه، حملات هوایی اسرائیلی‌ها به لبنان و سوریه، حملات موشکی  ایران به اربیل و سوریه و روستایی در پاکستان و حملات متقابل پاکستان، حمله اذربایجان به قره باغ، حملات آمریکایی‌ها به پایگاه‌هایی در داخل عراق و سوریه، حمایت دولت‌های غربی از حکومت کودتایی سیسی در مصر با هزاران زندانی سیاسی و محکوم به اعدام، و نمونه های دیگری که از قلم افتاده اند، همه و همه نشان می‌دهد که به راحتی مرزها و قوانین بین‌المللی نقض می‌شوند و اعتبار قوانین و نهادهای بین‌المللی از بین رفته اند و زور بر قانون برتری دارد.

امروز در جهانی که بمب های هسته ای می تواند چند بار جهان را نابود کند با مشاهده پهبادها و هواپیماهای بدون سرنشین، ما با یک واقعیت ترسناک روبروییم، واقعیتی که از همه اسناد حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه عبور کرده است. اگر تاکنون اعتراض و نگرانی در مورد استانداردهای دوگانه حقوق بشر و وجود تروریسم خوب و تروریسم بد و این قبیل بود اکنون با رباط ‌هایی مواجه هستیم که به راحتی انسان می‌کشند. آمریکایی‌ها با استفاده از پهباد، دشمنان خود را ترور می‌کنند. همین روزها شنیده‌ایم که اسرائیلی‌ها با پهباد در بیروت دست به ترور عناصر حزب‌الله یا حماس می‌زنند. شنیده ایم که ماشین جنگی اسرائیل با مشورت هوش مصنوعی عملیات در غزه را هدایت می‌کند و کارشناسان، این را یکی از عوامل ‌هدفگیری‌های اماکن غیرنظامی و کشتار غیرنظامیان دانسته‌اند.

فناوری‌های افسانه‌ای عصر جدید در خدمت دولت‌ها و قدرت‌های قرار گرفته است که جهان را با اشکال نوین و پیچیده‌ای از نقض گسترده حقوق بشر مواجه می‌کند. سانسور هم شکل پیچیده‌تری پیدا کرده و برای مثال با کمک ربات‌ها صرفاً بر اساس انتخاب بعضی از کلمات و تصاویر، صفحات افراد زیادی مسدود می‌شود. هرچند نهادی به نام Coda Story به وجود آمده ویک پست من

دراینستاگرام که چهاربار به اشکال گوناگون تکرار و هربار حذف گردید با گزارش  سایت انگلیسی زبان Coda Story اینستاگرام پست های نگارنده را منتشر کرد اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که در این دنیای جدید سبک سانسور هم متفاوت شده است.

همه این‌ها نشان می‌دهد اگر در نیمه قرن بیستم اعلامیه جهانی حقوق بشر تصویب شد تا ما را به سوی جهانی از صلح و مدارا راهبر باشد اما امروز این اسناد در حال پیوستن به تاریخ هستند و باید قوانین جدیدی تصویب کرد. اتحادیه اروپا نخستین قانون در مورد هوش مصنوعی را تصویب کرده است اما این فقط آغاز راه است و هوش مصنوعی تحولات دومینو واری را سبب خواهد شد که بشر هنوز تا وضع قانون برای آنها فاصله بسیاری دارد وبه نظر می رسد تا با خطری در حد جنگ جهانی دوم مواجه نشویم، قانونی جهانی مانند منشور حقوق بشر شکل نخواهد گرفت.

آنچه دستیابی به جهانی از صلح و آرامش و مدارا را در دنیای انفورماتیک از دسترس دورتر می‌کنند مقاومتی است که قدرت‌های جهانی در برابر آن خواهند داشت. آیا امروز وضع قوانینی برای محدود کردن کاربرد افسار گسیخته پهبادها برای کشتار از سوی قدرت‌ها پذیرفته خواهد شد؟ دلایل و شواهد نشان می‌دهند که تا جهان احساس خطر به عمق جنگ جهانی اول و دوم پیدا نکنند چنین قوانینی به وجود نخواهند آمد.

(قسمت دوم مقاله هفته بعد)

لینک متن انگلیسی مقاله

The Bell of Collapse of the world: part 1: The Dying Human rights

 کانال گفتارهای باقی https://t.me/emadbaghi
وبسایت www.emadbaghi.com

اینستاگرام https://instagram.com/emadeddinbaghi
فیس بوک https://facebook.com/Emadbaqi