در سوگ فیرحی

کی رود راحل به غیراز راه دوست
چون بداند مقصدش، در راه اوست
ارتحال ست اینکه دیگرمرگ نیست
حالتی دیگر بود، از نوع زیست (م.کمالی)‏
پس از درگذشت #رضا_بابایی، خبر اندوهبار در گذشت ناباورانه دکتر #داوود_فیرحی در روز چهارشنبه ۲۱ آبان، دومین ضربه فرشته عبوس مرگ در سال ۹۹ به قلم و اندیشه نقاد بود.
انگار با این مرگ می خواست عمق خطر کرونا را به همه گوشزد کند و بگوید تهدید کرونا جدی تر از آن است که گمان می کنید. اما عادلانه نبود که فیرحی قربانی چنین آگهی ای باشد. او هنوز کارهای بسیاری داشت که باید انجام می داد و در آغاز این راه دراز بود.
در حاشیه نشستی در دفتر مجله “مهرنامه” و به عنوان شورای علمی کتاب-مجله “سیاست نامه” با دکتر فیرحی درباره جریان فقه ستیزی ای گفت و گو می کردیم که یک رشته پرسابقه از دانش حقوقی را چنان به برچسب بدنامی بدل کرده اند که جرأت سخن گفتن و اندیشه ورزی پیرامون آن را سلب کرده اند و اگر سخنی جز دشنام گفته شود متهم به تحجر و عقب ماندگی و ضدیت با حقوق بشر و… می شود. بحث مان این بود که باید این تحریف و ستم فرهنگی را متوقف کرد. یکی از مهمترین نقاط اشتراک مان با او مقابله با فقه ستیزی هیستریک روشنفکرانی بود که غفلت یا تغافل می کنند که همه فقه، برخی احکام سخیف و نامعقولش نیست. فقه واجد اصول محکم حقوقی و دارای متدلوژی ای است که ستیزه با آن یعنی تیشه بر ریشه ادبیات حقوقی زدن. از نظر روش شناسی بر هیچ دانشی به خاطر یک یا چند فرضیه، حکم یا گزاره غیرمنطقی، خط بطلان نمی کشند. این شیوه مواجهه با همه علوم زیان آور است. فقه هراسی؛ علوم انسانی هراسی، حقوق بشر هراسی، علم هراسی و… همه از یک خانواده اند. نتیجه تخریب سنت حقوقی، ایجاد خلاء و وضعیت ناهنجاری است که می بینیم. امروز تداوم حیات و فرح فیرحی، در ادامه این اندیشه درست او در توجه به فقه مدرن شده و اجتهاد نو است.
از یک کشور ۸۰ میلیونی چه تعداد تحصیل می کنند و از میان آنها چه تعدادی پژوهشگر و اندیشمند و نویسنده می شوند؟ در همه جوامع تعداد اندیشمندان، پژوهشگران و نویسندگان،همواره اقلیت کوچکی بوده اند که چکیده فرهنگی جامعه اند. در میان این گروه چه تعداد اندیشه ورزانی اخلاقی چون فیرحی و بابایی و قابل و… پیدا می شوند؟ چه خون دلهایی باید خورده شود و سرمایه گذاری شود تا این گروه اندک، درخت عمر و دانش شان به بار بنشیند و بعد اینگونه پرپر شوند؟
و مرگ دکتر فیرحی باز هم یادآور حدیث مکرر و همیشگی دیار ماست که اندیشمندانش تا در حیات هستند قدرشان دانسته نمی‌شود، وقتی از میان می روند ناله ها و افسوس ها در فقدان شان برمی خیزد.
با آرزوی شکیبایی برای بازماندگان و خانواده و دوستانی که گوهری را از دست دادند.
یادش جاویدان باد که به گفته زنده باد سپهری: مرگ پایان کبوتر نیست، مرگ در ذهن اقاقی جاری است، مرگ در آب و هوای خوش اندیشه نشیمن دارد.
عمادالدین باقی
کانال گفتار های باقی
https://t.me/emadbaghi
اینستاگرام
https://instagram.com/emadeddinbaghi
وبسایت
www.emadbaghi.com