ثروت و آزادی

بخشی از یادداشت، پیشتر در صفحات نگارنده به عنوان “انتخابات ریاست جمهوری جهان” منتشر شده بود و پس از بسط دادن آن در روزنامه سازندگی با عنوان تازه منتشر شده است.

عمادالدین باقی
روزنامه سازندگی شماره ۷۹۳ شنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۰ و ۹ صفحه ۲
هر بار که #انتخابات_ریاست_جمهوری_امریکا فرا می رسد انگار انتخابات ریاست جمهوری جهان است. تمام رسانه ها و کشورهای دنیای از اروپا تا آسیا، مهمترین موضوع بحث و خبر رسانه ها و محافل شان، انتخابات آمریکاست. از مردم عادی تا نخبگان پای تلویزیون می نشینند، مناظره ها را تماشا می کنند، لحظه به لحظه اخبار را دنبال می‌کنند و در کوچه و خیابان درباره آن بحث می‌کنند. حتی در داخل ایران نشریه سپاه می نویسد:«واقعیت آن است که هیچ‌گاه به اندازه وضعیت کنونی برای کف جامعه مسائل مربوط به انتخابات آمریکا حائز اهمیت نبوده است».
برخی از اینکه افکار عمومی نسبت به انتخابات آمریکا حساس است و آن را تعقیب می کند برمی آشوبند و یا احساس ناخوشی دارند و برعکس برخی هم از آنجا که چشم امید به دستی از عالم غیب دارند و به توانایی خود و توانمندکردن خود نمی اندیشند از این وضع خشنودند اما دو عامل در این مسئله مؤثر است. عامل اول این است که وقتی جامعه احساس کند عاجز است که به دست خودش سرنوشت اش را  تغییر بدهد و هر بار در انتخابات شرکت می کنند و از بین برنامه‌ها و مواضع اعلام شده به یکی رای می‌دهند اما در عمل، آنها که  شکست خورده و رای نیاورده اند به اتکای اهرم های قدرت سخت، می توانند اراده خود را تحمیل کنند و هیچکدام از وعده ها و برنامه هایی که مردم به آن رای داده اند فرصت تحقق پیدا نمی‌کند و گویی مردم تودهنی خورده اند، سرخورده می‌شوند  و احساس می کنند در برابر قدرت سخت قرار دارند لذا تمایلات شان تغییر می کند.
و نکته دوم که هر دو گروه یاد شده از آن غافلند این است که توجه و حساسیت عامه درباره انتخابات امریکا اختصاص به ایران ندارد. شبیه آنچه در ایران می بینید در همه کشورهای جهان از چین که دومین قدرت اقتصادی دنیا است تا اروپا وجود دارد اما غلظت توجه به انتخابات آمریکا در بعضی از کشورها می‌تواند متاثر از عامل اول باشد.
همه اینها فقط به یک دلیل است، به دلیل اینکه سرنوشت ریاست جمهوری در امریکا و سیاست‌های این کشور از طریق اقتصاد جهانی در همه کشورها و زندگی مردمشان تاثیر می گذارد.
این جایگاه دلیلی ندارد جز اقتصاد نیرومند آمریکا که بزرگترین اقتصاد دنیا را در اختیار دارد. حتی توان بالای نظامی آن هم بخاطر توان بالای اقتصادی آن است.طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول (که نمودار آن را در زیر می بینید) از ۱۹۸ کشور جهان یک چهارم اقتصاد جهان(نزدیک24درصد) در اختیار آمریکا با ۳۳۰ میلیون جمعیت است. 15.5 درصد در اختیار چین با یک و نیم میلیارد جمعیت است و بقیه متعلق به کشورهای دیگر که عمدتاً ژاپن، کره، آلمان، انگلیس و کشورهای اروپایی دیگر هستند.
بنابراین اگر در دنیای امروز دولتی می خواهد در معادلات جهانی نقش ایفا کند تنها راهش توانمندی اقتصادی است.
وقتی می اندیشیم که ایران جزو یکی از ۱۵ کشور ثروتمند جهان از لحاظ منابع اقتصادی است اما مردم از نظر رفاه اجتماعی از پایین ترین شاخص ها برخوردارند این پرسش به وجود می‌آید که چرا باید در کشوری ثروتمند بجز یک اقلیت، مردمش فقیرانه زندگی کنند؟ بحران مهاجرت و فرار مغزها و احساس ناامنی نسبت به آینده و…. وجود داشته باشد؟ آنان که انتظار مقاومت دارند باید بدانند که مقاومت وقتی محقق می شود که مردم تامین باشند. کسی که گرسنه باشند اولویت اولش رفع گرسنگی است. کسی که سرماه در اجاره خانه اش درمانده است مهمترین مسئله اش حفظ سرپناه است. کسانی که این واقعیت را درک نمی کنند گویی دره عمیقی بین ذهنیات آنان و واقعیت ها و نیازهای مردم وجود دارد. با شکم سیر و خانه و کاشانه داشتن نمی‌توان در مورد انسان گرسنه و بی کاشانه نسخه پیچید. باید این سخن بزرگ و عمیق پیامبر اسلام را به خوبی درک کرد که وقتی فقر از در بیاید ایمان از در دیگر بیرون می رود. جایی که فقر باشد ایمان هم نیست وقتی ایمان نباشد دیگر مقاومت معنا ندارد.
بدون اینکه بخواهم ذره ای از اهمیت آموزش و فرهنگ بکاهم اما با بالا بردن توان اقتصادی کشور است که می توان رفاه مردم، همبستگی ملی، قدرت سیاسی و قدرت نظامی را بالا برد و در دنیا هماوردی کرد. ولی چرا و چه کسانی سال‌هاست این معادله روشن را در کشور ما وارونه کرده اند؟
این اهمیت و اصالت دادن به اقتصاد به معنای نادیده گرفتن آزادی و حقوق بشر و آموزش نیست. اگر ثروت باشد اما آزادی نباشد، کشور به فساد کشیده می‌شود و آن ثروت تبدیل به منبع فقر و فساد می گردد اما وجود رکن چهارم نیرومند و نهادهای ضد فساد و تضمین آزادی بیان و انتقاد بدون وجود هیچ منطقه ممنوعه ای، موجب می‌شود که ثروت راه درست را برود و از منجلاب فساد دور شود و آموزش موجب می‌شود هنجارهای برخاسته از فرصت های به دست آمده از توسعه اقتصادی، نهادینه شود.
کانال گفتار های باقی
https://t.me/emadbaghi
اینستاگرام
https://instagram.com/emadeddinbaghi
وبسایت
www.emadbaghi.com
فیس بوک
https://facebook.com/Emadbaqi/