تحریم های اقتصادی و سیاسی ایران از منظر حقوق بشر:

گفتگوی مورخ 21 بهمن 1398 با انصاف نیوز، منتشر شده دوشنبه5 اسفند1398
نسترن فرخه،انصاف نیوز: عمادالدین باقی می‌گوید: «نهادهای حقوق بشری از یک جهت در ایران و سایر کشورها وضعیت مشابه دارند که نظراتشان ضمانت اجرا ندارد با این تفاوت که در ایران اساساً صدای آنها شنیده نمی‌شود و اجازه‌ی داشتن تشکل‌های رسمی و قدرتمند به آنها داده نمی‌شود اما در کشورهای غربی، این گروه‌ها اجازه دارند سازمان‌های مستقل و قدرتمند داشته باشند و هم صدایشان شنیده می‌شود و مطبوعات با آنها همکاری می‌کنند».
تحریم‌های آمریکا علیه ایران نه تنها در حوزه‌ درمان و پزشکی که منجر به فوت چندین هزار بیمار شد بلکه در حوزه‌ هواپیمایی هم جان مردم را نشانه گرفته است،تنها در ماه بهمن دوهواپیمای مسافری به دلیل مشکل نقص فنی از باند خارج شدند، نقص فنی که یکی از دلایل اصلی آن بسته بودن مسیر واردات قطعات هواپیمایی به داخل کشور است و این مساله تاثیر مستقیم بر جان مسافران هوایی کشور خواهد داشت.با این وجود باید دید واکنش فعالین حقوق بشر جهان در برابر چنین تحریم‌هایی چیست.باقی فعال حقوق بشر درگفتگو با انصاف نیوز به این پرسش ها پاسخ می دهد.
انصاف نیوز: قوانین بین‌الملل در مورد چنین تحریم‌ها و اثر تحریم‌ها چه می‌گویند؟
عمادالدین باقی: وقتی دولت‌ها بطور جداگانه یا جمعی، مجازات‌های اقتصادی یا سیاسی را بدون هیچ گونه شکایتی از سوی سایر کشورها، وضع می‌کنند، این نوعی وادار کردن یک کشور به انطباق با هنجارهای خارج از مکانیسم‌های شناخته شده و نوعی مداخله در سیستم سازمان ملل یا معاهدات جهانی پیش بینی شده است. فقط در مواردی که مجمع عمومی سازمان ملل نقض یک قاعده امره بین المللی را با اکثریت آرا تشخیص دهد و مراحل قانونی دیگر آن طی شود می‌توان تحریمی بین‌المللی را اعمال کرد، برای مثال منع تبعیض نژادی منظم یک تعهدی است که به همه‌ی کشورها اجازه می‌دهد تا مجازات‌ها را علیه مرتکبین تبعیض نژادی وضع کنند تا یک کشور غیر سازگار را با هنجارها مطابقت دهند.
درباره آفریقای جنوبی این اتفاق افتاد، سازمان ملل در فاصله سال ۱۹۵۰ تا سال ۱۹۶۱ قطعنامه‌هایی را صادر کرد که سیاست جدایی نژادی را محکوم می‌کرد. مجمع عمومی درخواست کرد که اعضا تحریم‌هایی را برای تحقق آن اعمال کنند. کنار گذاشتن آپارتاید از طریق تشدید فشارهای دیپلماتیک، وتحریم تجارت و روابط حمل و نقل.کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل هم خواستار اعمال تحریم‌های سیاسی واقتصادی برای مجبور کردن آفریقای جنوبی به هماهنگی با هنجار منع تبعیض نژادی سیستماتیک شد.
اما تحریم‌های کنونی آمریکا اولا یک‌جانبه است وثانیا اگر هم یک کشور بتواند از نظر قانونی به تنهایی کشور دیگری را تحریم کند،هیچ قانونی اجازه نمی‌دهد تحت هیچ شرایطی دارو و غذا ونیازهای حیاتی تحریم شوند.
نهادهای حقوق بشری بین‌الملل دراین مورد چه وظیفه‌ای دارند و آیا کاری انجام می‌دهند؟
بعضی از نهادهای خُرد به اسم حقوق بشر وجود دارند که بیشتر گروه سیاسی هستند که زیرعنوان حقوق بشر فعالیت می‌کنند و اینها ملاک نیستند، اما نهادهای حقوق بشری که بین‌المللی هستند در مورد این تحریم‌ها بارها وبارها اعتراض کرده‌اند وتحریم‌های دارویی و غذایی را ناقض حقوق بشر دانسته‌اند اما این نهادها قدرت اجرایی ندارند و اعتراض‌شان هم فاقد ضمانت اجرایی است. پشتوانه‌ آنها بیشتر جامعه‌ مدنی است. نهادهای حقوق بشری از یک جهت در ایران و سایر کشورها وضعیت مشابه دارند که نظرات‌شان ضمانت اجرا ندارد با این تفاوت که در ایران اساساً صدای آنها شنیده نمی‌شود و اجازه‌ داشتن تشکل‌های رسمی و قدرتمند به آنها داده نمی‌شود اما در کشورهای غربی،این گروه‌ها هم اجازه دارند سازمان‌های مستقل وقدرتمند داشته باشند،هم صدایشان شنیده می‌شود و هم مطبوعات با آنها همکاری می‌کنند اما دولت‌ها وحکومت‌ها هرجا که به مصلحت منافع خودشان ندیدند به آن اعتنایی نمی‌کنند. گاهی پیش آمده که نهادهای حقوق بشری ازطریق بسیج افکار عمومی و جامعه مدنی توانسته‌اند خواسته‌های خود را به ساختار قدرت تحمیل کنند.
کشور تحریم شده، ایران در برابر چنین تاثیرات تحریم می‌تواند شکایت تاثیر گذار داشته باشد؟
بله؛ امکان شکایت وجود دارد اما وقتی در خارج از کشور هیچ جایی برای دفاع نمی‌گذارد و رفتارهایش در حوزه سیاست خارجی و در حوزه حقوق بشری داخلی نمی‌گذارد حداقل اعتبار لازم برای این کار تدارک شود و در ایران فعالان و نهادهای حقوقی را از حیز انتفاع ساقط می‌کند قدرت وپشتوانه علمی وحقوقی لازم برای این اقدام را از دست می دهد.
کانال گفتارهای باقی
https://t.me/emadbaghi
اینستاگرام emadeddinbaghi
وبسایت www.emadbaghi.com
فیس بوک Emadbaqi@
لینک سایت انصاف نیوز

راه‌های مقابله با تحریم‌های ضدحقوق بشری علیه ایران