پنجشنبه 15 آذر 1397
علي حاتمي خلاق و مؤسس بود
https://t.me/emadbaghi
در پاسخ به پرسش روزنامه شرق:
بايد بگويم که من متخصص و منتقد سينما نيستم و معمولا در زمينه‌هايي که رشته تخصصي‌ام نيست نظر کارشناسي نمي‌دهم و الان فقط به‌عنوان يک نويسنده و محقق جامعه‌شناسي و مثل تمامي مردمي که تفنني فيلم مي‌بينند و ممکن است در اين ميان نظري داشته باشند، درباره تأثير سينماي علي حاتمي صحبت مي‌کنم. سال گذشته بود که در قطعه نامداران و هنرمندان بر سر مزار علي حاتمي رفتم. به نظرم اداي احترام به شخصيت‌هايي نظير او واجب است، چراکه نسل ما از طريق آثارشان با آنها ارتباط داشتيم. من به فيلم‌هاي ايراني علاقه زيادي ندارم، به‌خصوص که در دوره بعد از انقلاب به‌خاطر انواع فيلترها خيلي تصنعي شده‌‌اند، اما بعضي فيلم‌هاي ايراني شاهکارند. سليقه من به فيلم‌هايي با تم تاريخي، اجتماعي و سياسي نزديک است؛ فيلم‌هايي که اساسا مبتني‌بر واقعيت است، به اين دليل گرايشم به فيلم‌هاي علي حاتمي بيشتر بود؛ از فيلم «طوقي» که پيش از انقلاب ساخته شد و در نوجواني ديده‌ام تا فيلم‌ها و سريال‌هايي که بعد از انقلاب ساخت مانند کمال‌الملک، سريال هزاردستان و سريال سلطان صاحبقران. علي حاتمي از نظر من آدم خلاق و مؤسسي بود. نمي‌گويم صاحب‌سبک، چون ممکن است کسي صاحب سبکي باشد که از خودش نيست. او مؤسس بود؛ فيلم‌سازي که علاقه‌مندان فراواني داشته و دارد. علي حاتمي هميشه برايم قابل احترام است، چراکه توانست در فضايي پر از محدوديت و خط قرمز فيلم‌هاي ماندگار و مفيدي بسازد. قطعا هنر يک هنرمند هم همين است. اينکه کسي با امکانات هاليوود فيلم درخشان بسازد هنر هست، اما اينکه کسي با دست خالي فيلم درخشاني در تراز هاليوود بسازد هنرمندانه‌تر است. به نظرم مهم اين است که او در چه جغرافيايي زيست و کار کرد و توانست آثار شاخصي بسازد. جدا از آثار سينمايي‌اش، او ساخت شهرکي را براي تسهيل نشان‌دادن تهران قديم بنا کرد که به مرور تبديل به يکي از مراکز گردشگري شد و توانست پايه‌اي براي بسياري از فيلم‌سازان ديگر باشد.
به نظرم اگر هر شخصي اين‌چنين ميراثي از خودش به‌جا بگذارد، عظمتي از ميراث براي اين کشور باقي خواهد ماند. اما نکته‌اي که در آثار حاتمي برايم جالب‌توجه است و با توجه به ديدگاهي که درباره سنت و تجدد دارم به او احساس نزديکي بيشتري مي‌کردم تا خيلي از روشنفکران ديگر اين بود که علي حاتمي به «سنت» بها مي‌داد. به ايران و فرهنگ ايران توجه مي‌کرد. جنبه فولکلوريک فيلم‌هايش هم برايم جذاب بوده‌اند. براي من که علاقه‌هاي جامعه‌شناختي و مردم‌شناختي دارم، ادبيات عامه در آثارش منعکس مي‌شد. کلمات قصاري که در فيلم‌هايش بود به مرور زبانزد مردم شد. شايد اين جمله را از بسياري از مردم و در مقاله‌ها و سخنراني‌ها شنيده باشيد که «آيين چراغ خاموشي نيست» يا «همه عمر دير رسيديم»؛ اين جملات زبان حال خيلي از مردم است و اين‌قدر ساده و روان در آثار حاتمي بيان مي‌شد که در ميان ادبيات مردم رسوخ کرد. از سوي ديگر آثار علي حاتمي در کنار ويژگي‌هاي بصري تحسين‌برانگيزش، حرف‌ها و نقدهايي را غيرمستقيم مطرح مي‌کرد. در هزاردستان ظاهرا داستاني تاريخي را مي‌بينيد، اما به‌راحتي مي‌توان مشابه‌سازي کرد؛ مثل بحث قتل‌هاي زنجيره‌اي که معمولا در آذرماه درباره‌اش بيشتر صحبت مي‌شود. با هزاردستان مي‌شود به قتل‌هاي زنجيره‌اي نگاه کرد. جاي حاتمي در سينماي ايران خالي است و حيف که او را زود و در سن کم از دست داديم.(روزنامه شرق، شماره 3309 پنج شنبه ۱۵ آذر۱۳۹۷ص10).
کانال گفتارهای باقی
https://t.me/emadbaghi
اینستاگرام emadeddinbaghi
وبسایت www.emadbaghi.com
فیس بوک Emadbaqi@
