یکشنبه 6 اسفند 1396
زن بودن، انسان بودن: گفت‌وگوی اختصاصی با عمادالدین باقی به بهانه انتشار کتاب جدیدش
از سایت مازند مجلس و نشریه موثق سه سوال درباره کتاب تازه من مطرح کردند:1- به طور کلی راجع به مباحثی که در این کتاب به آنها پرداختید 2- به چه مباحثی در حوزه ی فمینیسم اشاره کرده اید ؟ و 3- در نهایت راجع به بخش نخست کتاب که مرتبط با آیه ۴۳ سوره نسا است بفرمایید که به چه دیدگاهی از این آیه رسیدید ؟
متن کامل گفتگو در نشریه و سایت یاد شده منتشر شده است که در زیر می بینید:
گفت‌وگوی اختصاصی با عمادالدین باقی به بهانه انتشار کتاب جدیدش
زن بودن، انسان بودن
اختصاصی مازندمجلس: عمادالدین باقی تاریخدان، نویسنده، فعال حقوق بشر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب است. وی از شاگردان آیت‌الله منتظری بود و کتاب «فلسفه سیاسی _ اجتماعی آیت الله منتظری» را در سال ۹۴ و در سالگرد درگذشت منتظری، منتشر کرد. گفتوگو با این نویسنده را بخوانید:
اختصاصی مازندمجلس: مباحث مطرح شده در کتاب
باقی در آغاز گفتوگو به توضیح مختصری در خصوص کتاب جدیدش پرداخت و گفت: کتاب «بحثی در آیه ضرب و قیمومت» دارای دو بخش است. بخش نخست، تحقیقی است درباره‌ی آیه 34 سوره نسا که برخی آن را دلیل ضدزن بودن قرآن تلقی کرده‌اند. بخش دوم کتاب با عنوان «زن بودن، انسان بودن» است که بخش نخست آن فرصتی برای نگاه به موقعیت زن در جامعه عربستانِ سده‌ی نخست هجری و نیز طرح نکته‌های اخلاقی کاربردی و نیز مدیریت در خانواده می‌باشد.
وی ادامه داد: در این بخش که درباره ضرب و قیمومت مردان بر زنان، ایده‌های بنیادی و ضرورت بحث مطرح شده است و سپس مباحثی مانند فرض‌های باطل، تفاوت وضعیت آرمانی و واقعی، جنبش زنان و تأثیر شرایط اجتماعی در حکم، دیدگاه مقاصدی، احتمال نسخ آیه، اصل عدم ضرب در قرآن، بنیان زناشویی و راه دوام آن، همچنین درباره معنای نشوز و تفاوت نشوز و فحشاء، خشونت زنان و نشوز مردان و بعد مسئله بسیار مهم تاثیر خوگیری به شرایط در تفکر و تفقه و بعد از بیان راه حل‌های تضییقی به بیان راه حل بنیانی حل مشکل پرداخته است. فصل دیگر با عنوان«قیمومت: حکومت مردان بر زنان! یا مدیریت فارغ از جنسیت؟» است.
تحلیلی بر آیه 34 سوره‌ی نساء
نویسنده‌ی کتاب «بحثی در آیه ضرب و قیمومت» با اشاره به کاوش در تفسیر آیه 34 سوره‌ی نساء عنوان کرد: بخش نخست بر پایه مراجعه به خود نص و فهم آن سامان یافته است و نشان می‌دهد چگونه یک برگردان نادرست از یک کلمه در یک آیه و تقلید آن توسط دیگر بزرگان به واژگونگی معنای یک آیه و در نتیجه وارونه کردن کل متن انجامیده است. در واقع این بخش یک کار تحقیقی است که نشان می‌دهد در طول سده‌های گذشته مفسرین و فقهای ما چگونه دچار یک برداشت اشتباه از یک آیه بوده‌اند و اینکه دلیل اشتباه چه بوده است.
باقی افزود: این بخش نشان می‌دهد که در آیه «الرجال قوامون علی النساء» وامیت به معنای سلطه مردان بر زنان نیست و در قسمت بعدی آیه که معروف شده به جواز زدن زن در صورت نافرمانی از استمتاع جنسی، توضیح داده شده است که مراحل سه گانه وعظ و قهر و ضرب اولا در مورد ارتکاب فحشا است نه نافرمانی زن در اسمتاع جنسی مرد، دیگر اینکه ضرب یک گزینه تاکتیکی، مرجوح و مطرود بوده و آیات و روایات دیگر دلالت بر ترک آن دارند و در صورتی که ارتکاب فحشا علی‌رغم وعظ و قهر ادامه یافت، رجوع به حکم که در این زمانه دادگاه و مرجع قضایی است راه حل مشکل است.:[البته نکات استدلالی و مستندات بحث مهم است. مباحث حقوقی متعددی دارد که برای وکلا در دعواهای حقوقی مربوط به خانواده و حقوق زنان قایل استفاده اند و نکات اخلاقی کاربردی برای روابط زوجین و نکات تاریخی درباره جنبش زنان]·
اشاره به موضوعات مرتبط به حوزه‌ی زنان
این نویسنده در ادامه‌ی گفتوگو ضمن تبیین موضوع نواندیشی دینی و مسئله‌ی زنان در کتاب جدیدش گفت: بخش دوم کتاب، درباره زن در تاریخ و سیاست، جنبش زنان، نواندیشی دینی و مسئله زنان و فمینیسم و دلایل اینکه زنان می‌توانند رئیس جمهور شوند است. در این بخش موضوعاتی مثل زن در تاريخ و سياست، زن پس از اسلام، زنان ايرانى پيشرو در تحولات اجتماعى تاريخ معاصر، زنان پیشتاز جنبش در دوره‌ی قاجاریه و جنبش تنباکو و دوره‌ی مشروطه، زنان در برابر استبداد محمد علی شاه، زنان در مقاومت علیه اولتیماتوم روس‌ها، مسئله زنان و مجلس اول مشروطه، دوره رضاخان و کشف حجاب، و در نهضت ملی، دیدگاه سید احمد کسروی درباره حقوق، وظایف و نقش زنان، مورد بحث قرار گرفته‌اند.
طرح موضوع انسان‌سالاری در برابر مرد‌سالاری
عمادالدین باقی در پایان تصریح کرد: قسمتی از بخش دوم کتاب تحت عنوان "زنان و فمنیسم" است. در مجله زنان در سال 1378 درباره اینکه آیا جریان نواندیشی دینی اساسا مسئله زنان را به رسمیت می‌شناسد و به آن توجهی داشته است و آیا راه حل خاصی عرضه می‌کند. این بحث در سال 1382 هم ادامه پیدا کرده و دوباره در 1395 مجله زنان برای اینکه ببیند در این فاصله چه تغییراتی در اندیشه پاسخگویان قدیمی رخ داده دوباره سوالاتی مطرح کرده است مانند اینکه آیا مردان فرا دست‌‌اند؟ البته نوشته‌ای برای آیت الله منتظری درباره موضوع فمینیسم که متعلق به سال 1375 است هم در این فصل آمده است. هسته اصلی دیدگاه من در این فصل و بلکه در کل کتاب این است که به جای دوگانه مرد- زن و در برابر مرد‌سالاری، انسان‌سالاری را مطرح کرده‌ام. دو مقاله انتقادی درباره این فصل را هم افزوده‌ام. بعلاوه چند یادداشت کوتاه و پراکنده مانند مقاله «پاسداشت حرمت زنان» درباره زنان زندانی یا آزاد شده و مطالبی درباره آن‌سانگ‌سوچی و خانم فریده ماشینی و خانم هاله سحابی.
گفتوگو از: شبنم لشگری
نشریه « موثق » دوهفته نامه فرهنگی اجتماعی مازندان سال دوم شماره22 شنبه5 اسفند1396 ص1و5
http://www.mazandmajles.ir/public/uploads/movassagh22.pdf
مازندمجلس - پایگاه خبری مجلس مازندران/ کد مطلب : 230195 -تاریخ انتشار : شنبه 05 اسفند 1396
https://goo.gl/JMUZ4q
