شنبه 7 خرداد 1384
WTO پيروزي سياست يا پيروزي حقوق‌بشر
روزنامه شرق 7/3/84
خبر كوتاه اما بسيار پراهميت بود «مذاكره با ايران براي عضويت در سازمان تجارت جهاني پذيرفته شد.» براي نگارنده نيز چندان دور از انتظار بود كه به شوكي مي‌مانست و البته براي بسياري از سياستمداران كه تحليل‌ها و روياهايشان را برمي‌آشفت.
براي آنانكه نه در زمين كه همواره در آسمان سياست معادله‌يابي مي‌كنند و سوداي انقراض و انهدام حكومت در سر مي‌پرورانند ناخوشايند است و آن را گامي در راستاي تثبيت جمهوري اسلامي ارزيابي مي‌كنند زيرا پذيرش ايران در WTO به معناي گشايش اقتصادي براي ايران (اعم از دولت و ملت) خواهد بود. شايد اين پندار در خيال پرورانده شود كه معامله‌اي رخ داده و در ازاي امتيازي در توقف غني‌سازي اورانيوم، چنين امتياز بزرگي داده شده است. ايران 21 بار درخواست عضويت داده بود و هر بار درخواست آن رد مي‌شد. هر كشوري به اتفاق آرا پذيرفته مي‌شود و ايران همواره با وتوي آمريكا پشت در WTO مي‌ماند. اين بار اما چراغ سبز روشني به ايران داده شد. اين رخداد نشان مي‌دهد كه برخلاف پندار سياستمداراني كه دل در گرو تغييرات به دست قدرت‌هاي بيگانه دارند، در هزاره سوم كه پارادايم حقوق بشر رشدي فزاينده مي‌يابد جهان نه به سوي جنگ كه به سوي صلح مي‌رود و جنگ‌هاي ناگزير نيز براي تحقق صلح است. جنگ فقط با دولت‌هايي مواجه مي‌شود كه امنيت جهان را به خطر افكنده و چراغ جنگ را برافروخته نگه مي‌دارند. پس جهان يگانه راه خويش را در برابر ملتي با تمدن كهنسال، جنگ نمي‌داند. پذيرش ايران در WTO يعني اينكه جهان فرصت انتخاب ميان تجربه اسپانيا و تجربه عراق را به ايران مي‌دهد. تغيير حكومت يا تغيير رفتار حكومت.
در تجربه اسپانيا ساختار سنتي و سلطنتي پس از بحران‌ها و چالش‌هاي پرمخاطره ماند و با پذيرش دموكراسي بقاي خويش را تضمين كرد ولي عراق راه جنگ و نابودي را در پيش گرفت.
اما در وراي هنگامه‌هاي سياسي، يك حقيقت و دستاورد بزرگ نهفته است. پذيرش ايران در WTO گرچه يك پيروزي براي دولت است و برخي ناراضيان را از اين منظر كه به تثبيت آن مي‌انجامد برمي‌آشوبد اما پيروزي بزرگتري براي جامعه مدني و براي حقوق‌بشر نيز هست. حقوق بشر فقط انتخابات آزاد نيست. تحقق جامعه مدني و يا تح%D
